Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: Quốc hội ngày càng chuyên nghiệp, linh động, bám sát hơi thở cuộc sống hơn

Biến những điều bất thường thành bình thường

 Phóng viên (PV): Kính thưa Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, cử tri và nhân dân bày tỏ ấn tượng đặc biệt với tinh thần làm việc không mệt mỏi của Quốc hội để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn trong một năm 2023 có nhiều biến động ảnh hưởng rất lớn tới sự phát triển kinh tế-xã hội của nước ta. Xin Chủ tịch Quốc hội chia sẻ về những áp lực khi phải giải quyết khối lượng công việc lớn như vậy?

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Ảnh: TRỌNG HẢI

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: Năm 2023, Quốc hội phải thực hiện khối lượng công việc rất lớn. Chỉ trong một năm, Quốc hội tiến hành tới 5 kỳ họp, trong đó có 2 kỳ họp thường kỳ và 3 kỳ họp bất thường. Số lượng kỳ họp có lẽ là nhiều nhất trong lịch sử Quốc hội, đưa số lượng kỳ họp Quốc hội từ đầu nhiệm kỳ tới nay lên 10 kỳ, gần bằng số lượng kỳ họp của cả một khóa Quốc hội. Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cũng họp gần 20 phiên trong năm, nhiều hơn các năm trước đây. Cũng chính vì thế, khối lượng công việc tăng lên rất nhiều, ánh đèn làm việc đêm không chỉ sáng ở Nhà Quốc hội, các trụ sở cơ quan mà cả ở nhà riêng của từng cán bộ, công chức, viên chức.

Không ai muốn phải làm việc vất vả như vậy! Cá nhân tôi lại càng không muốn mọi người phải làm việc thậm chí xuyên cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết như thế. Tuy nhiên, vì yêu cầu cấp bách của thực tiễn, để không bỏ lỡ cơ hội phát triển của từng người dân, từng doanh nghiệp theo đúng tinh thần "đặt người dân, doanh nghiệp vào trung tâm của mọi quyết sách", cũng chính là để không bỏ lỡ cơ hội phát triển của đất nước, chúng tôi vẫn sẵn sàng vượt qua mọi áp lực.

Thực tế cho thấy, nếu những quyết sách Quốc hội đã thông qua tại các kỳ họp bất thường trong năm 2023 mà phải chờ đến kỳ họp thường kỳ thì độ trễ chính sách sẽ bị kéo dài hơn. "Thời gian là lực lượng", chúng ta không thể để uổng phí lực lượng như vậy! Rất may mắn và rất mừng là các vị đại biểu Quốc hội (ĐBQH), các cơ quan, tổ chức hữu quan cũng như từng cán bộ, công chức, viên chức đều sẵn lòng cống hiến tâm sức cho sự phát triển của đất nước. Vì thế, Quốc hội mới có thể tiến hành tới 5 kỳ họp trong một năm, các quyết sách, pháp luật được Quốc hội thông qua với tỷ lệ tán thành rất cao và nhận được sự đồng thuận, đánh giá rất tích cực từ cử tri, nhân dân, đặc biệt là từ đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp trong và ngoài nước. Những nỗ lực ấy góp phần không nhỏ cho thành công của nước ta trong việc "ngược dòng" tích cực với thế giới-trong khi hầu hết các nước rơi vào tình trạng đình-lạm (đình đốn phát triển và lạm phát ở mức cao-PV) thì nước ta đã đạt mức tăng trưởng ở mức cao và lạm phát ở mức thấp so với mặt bằng chung của thế giới.

Quang cảnh phiên khai mạc Kỳ họp bất thường lần thứ năm, Quốc hội khóa XV. Ảnh: TRỌNG HẢI

PV: Với những gì đã diễn ra, dường như không chỉ các cơ quan hữu quan, ĐBQH, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuộc Văn phòng Quốc hội mà ngay cả xã hội cũng dần quen với những kỳ họp bất thường của Quốc hội, những phiên họp bất thường của UBTVQH, thưa Chủ tịch Quốc hội?

 Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: Tôi nhớ là trong bài phát biểu bế mạc Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, tôi có nói rằng, với việc tổ chức thành công Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, chúng ta có bài học quý để những kỳ họp “bất thường” trở thành hoạt động “bình thường” của Quốc hội, nhằm đáp ứng kịp thời đòi hỏi cấp bách của thực tiễn.

Ngay trong buổi gặp mặt ĐBQH hoạt động chuyên trách ở Trung ương, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động Văn phòng Quốc hội dịp đầu năm mới 2022, tôi đã đề nghị mọi người "chuẩn bị tâm thế biến những điều bất thường thành bình thường". Đó không chỉ là việc đồng hành với cả hệ thống chính trị đưa đất nước từ trạng thái "bất thường" bởi đại dịch Covid-19 nhanh chóng trở về với trạng thái bình thường để phát triển. Đó còn là tinh thần sẵn sàng làm việc trong mọi tình huống bất thường và phải coi đó là điều bình thường. Hai năm đã qua và những điều tôi nói đang dần trở thành hiện thực. Quốc hội khóa XV đang phấn đấu không chỉ ngày càng chuyên nghiệp, phát huy dân chủ, tăng tính pháp quyền mà còn phải ngày càng linh hoạt hơn, đáp ứng yêu cầu cuộc sống và tình hình thực tiễn của đất nước.

Một năm Quốc hội có thêm nhiều đổi mới

 PV: Cử tri, nhân dân cũng ghi nhận, đánh giá rất cao Quốc hội có rất nhiều cải tiến, đổi mới nhằm nâng cao chất lượng hoạt động, đặc biệt, trong năm 2023, lần đầu tiên Quốc hội tổ chức Hội nghị toàn quốc triển khai luật, nghị quyết của Quốc hội khóa XV. Xin Chủ tịch Quốc hội cho biết thêm về nét đổi mới này?

 Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: Tôi từng nói là trải qua gần 80 năm hoạt động, Quốc hội các khóa liên tục có những đổi mới để ngày càng chuyên nghiệp, nâng cao hiệu quả hoạt động hơn. Chỉ riêng việc kế thừa, phát huy những kết quả đổi mới của Quốc hội các khóa trước và tiếp tục đổi mới, tiến lên dù chỉ nửa bước cũng đã là nhiệm vụ rất khó khăn với Quốc hội khóa XV. Nhưng trước yêu cầu của cuộc sống, chúng ta không được phép dừng lại. Quốc hội khóa XV đã kiên trì thực hiện như vậy và qua mỗi năm đều có những đổi mới mang lại hiệu quả, không những được cử tri, nhân dân trong nước mà còn được bè bạn quốc tế đánh giá cao.

Lâu nay, chúng ta vẫn đánh giá khâu thực thi pháp luật có lúc, có nơi còn hạn chế. Với sự tham mưu của các cơ quan, tháng 9 vừa rồi, lần đầu tiên Quốc hội tổ chức Hội nghị toàn quốc triển khai luật, nghị quyết của Quốc hội khóa XV. Đây là sáng kiến nhằm gắn kết chặt chẽ giữa khâu xây dựng pháp luật với khâu thực hiện pháp luật, bảo đảm pháp luật được thực thi công bằng, nghiêm minh, nhất quán, kịp thời, hiệu quả, hiệu lực theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9-11-2022 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới. Quốc hội sẽ tiến hành hội nghị này hằng năm để thúc đẩy quá trình thực thi pháp luật, đồng thời cũng coi đó là một kênh quan trọng để lắng nghe ý kiến của các cơ quan hữu quan về những quy định còn vướng mắc, chồng chéo hoặc chưa phù hợp, ngõ hầu hoàn thiện hệ thống pháp luật phục vụ mục tiêu phát triển.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tiếp xúc cử tri quận Đồ Sơn (Hải Phòng), tháng 10-2023. Ảnh: TTXVN

PV: Năm 2023 có những "từ khóa" rất nóng trên các diễn đàn, đó là cán bộ sợ, né, đùn đẩy trách nhiệm, không dám làm. Vậy, Quốc hội đã phản ứng với vấn đề này như thế nào, thưa Chủ tịch Quốc hội? 

 Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: Không chỉ trong năm 2023 mà trong mấy năm gần đây đều có tình trạng một bộ phận cán bộ đùn đẩy, sợ trách nhiệm, sợ sai, không dám làm hay làm không đến nơi đến chốn. Để biện minh cho mình, không ít người "đổ" tại chính sách, pháp luật một cách rất mơ hồ, không chỉ ra được vướng mắc cụ thể tại văn bản nào. Trước thực trạng đó, tại Kỳ họp thứ năm, Quốc hội đã yêu cầu tổng rà soát hệ thống pháp luật để tìm cho ra vướng mắc, với quyết tâm đả thông mọi điểm nghẽn pháp lý, nếu có.

Từ yêu cầu của Quốc hội, UBTVQH đã thành lập tổ rà soát do Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định làm tổ trưởng; Chính phủ cũng thành lập tổ rà soát do Phó thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang làm tổ trưởng. Hai tổ cùng tiến hành rà soát độc lập với nhau, sau đó ghép lại. Hơn 600 văn bản pháp luật, bao gồm cả nghị định và thông tư, đã được rà soát làm dữ liệu đầu vào để hoàn thiện hệ thống pháp luật. 

Kết quả rà soát của cả hai tổ đều khớp với nhận định của Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết số 27-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII. Theo đó, hệ thống pháp luật của chúng ta cơ bản bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, minh bạch, khả thi, phù hợp với Hiến pháp và các cam kết, điều ước quốc tế; chưa có nhu cầu phải dùng một luật để sửa nhiều luật. Một số nội dung có vướng mắc đều đã được nêu trong Kết luận số 19-KL/TW ngày 14-10-2021 của Bộ Chính trị về định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV; Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15 năm 2021 triển khai thực hiện Kết luận số 19-KL/TW và Đề án định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV. Kết quả rà soát cho thấy, không có quy định nào vướng mắc đến mức khiến cho cán bộ không triển khai được công việc, thậm chí làm đình trệ công việc chung như một số ý kiến nêu ra.

Cũng cần nói thêm rằng, Việt Nam là nước đang phát triển, hệ thống pháp luật cần được sửa đổi, bổ sung để đáp ứng yêu cầu từ thực tiễn là điều hết sức bình thường. Đây cũng là ưu thế của các nước đang phát triển, bởi trong quá trình vận động ấy, chúng ta có thể tham khảo những kinh nghiệm quý báu mà các nước có khi phải mất hàng thập kỷ trải nghiệm thực tiễn mới rút ra được. Đồng thời, trong quá trình vận động, chúng ta cũng tự rút ra được những bài học kinh nghiệm để hoàn thiện hệ thống pháp luật, nhờ đó có những quy định rất tiến bộ, được bạn bè quốc tế ghi nhận và tham khảo.

PV: Trân trọng cảm ơn Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã dành thời gian trao đổi với bạn đọc Báo Quân đội nhân dân về những kết quả nổi bật của Quốc hội trong năm 2023 trước thềm năm mới 2024. Thay mặt đội ngũ những người làm báo Báo Quân đội nhân dân và toàn thể bạn đọc báo, kính chúc Chủ tịch Quốc hội và gia đình sang năm mới Giáp Thìn 2024 luôn mạnh khỏe; Quốc hội nước ta có thêm nhiều đổi mới, tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động, đáp ứng niềm tin và sự kỳ vọng ngày càng lớn của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta! 

CHIẾN THẮNG (thực hiện)