Hiểu đúng về miễn viện phí toàn dân

Dựa trên nền tảng bảo hiểm y tế

Phóng viên (PV): Thưa đồng chí, thời gian gần đây, chính sách miễn viện phí toàn dân giai đoạn 2030-2035 đang nhận được nhiều sự quan tâm của người dân. Tuy nhiên, nhiều người hiểu rằng từ thời điểm đó, việc KCB tại bệnh viện sẽ hoàn toàn không mất phí. Cách hiểu này có chính xác không, thưa đồng chí?

Đồng chí Trần Thị Trang: Tại buổi làm việc với đại diện Đảng ủy Chính phủ và các ban, bộ, ngành Trung ương về đánh giá kết quả thực hiện các nghị quyết của Trung ương về công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân và định hướng công tác thời gian tới, Tổng Bí thư Tô Lâm giao Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu xây dựng đề án với lộ trình từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế cho người dân, tiến tới miễn viện phí toàn dân vào giai đoạn 2030-2035. Phải khẳng định đây là chủ trương hết sức nhân văn, thể hiện tính ưu việt của chế độ ta. Nhưng tôi nhấn mạnh rằng, chính sách này vẫn phải dựa trên nền tảng trụ cột là BHYT, đồng thời thực hiện có lộ trình. Nhà nước và quỹ BHYT sẽ chi trả các chi phí y tế cơ bản, thiết yếu, giảm tối đa gánh nặng tài chính cho người dân, đặc biệt là trẻ em, người thuộc hộ nghèo, cận nghèo, người yếu thế, đối tượng chính sách xã hội. Phần dịch vụ y tế theo yêu cầu, vượt mức cơ bản thì người bệnh vẫn phải chi trả một phần. Chính sách miễn viện phí vẫn phải gắn chặt với bao phủ BHYT toàn dân, mọi người đều tham gia BHYT để chia sẻ rủi ro, người có điều kiện lo cho người nghèo, người khỏe đỡ người yếu, cùng với hỗ trợ của ngân sách nhà nước.

Đồng chí Trần Thị Trang. Ảnh: DIỆP CHÂU

PV: Việc miễn viện phí toàn dân chắc chắn sẽ cần một nguồn lực tài chính rất lớn. Đề nghị đồng chí cho biết, nguồn kinh phí để thực hiện chính sách này sẽ được huy động từ đâu?

Đồng chí Trần Thị Trang: Chi phí cho lộ trình này quả thực không hề nhỏ. Tôi ví dụ, riêng việc khám sức khỏe định kỳ miễn phí ít nhất 1 lần mỗi năm cho toàn dân, với chi phí trung bình khoảng 300.000 đồng/lần, sẽ cần thêm khoảng 25.000 tỷ đồng mỗi năm cho khoảng 84 triệu dân là các đối tượng chưa được hưởng chính sách theo quy định của pháp luật lao động (khoảng 16 triệu lao động hiện được người sử dụng lao động chi trả). Ngoài ra, các chương trình sàng lọc, phát hiện sớm một số bệnh phổ biến, gói dịch vụ y tế cơ bản do trạm y tế thực hiện cũng cần bổ sung kinh phí. Do đó sẽ cần tính đến khả năng của quỹ BHYT, ngân sách nhà nước để xác định các bệnh nào cần sàng lọc, dịch vụ y tế nào được đưa vào miễn phí theo lộ trình và đối tượng ưu tiên, bảo đảm khả năng cân đối, tính khả thi.

Đồng thời tăng mức hỗ trợ đóng BHYT theo lộ trình đối với học sinh, sinh viên, người cao tuổi, người khuyết tật, người thuộc hộ cận nghèo và đối tượng chính sách xã hội để tăng bao phủ BHYT; từng bước tăng tỷ lệ thanh toán, mở rộng phạm vi quyền lợi BHYT theo đối tượng ưu tiên phù hợp với lộ trình tăng mức đóng để giảm bớt gánh nặng tài chính cho người bệnh.

Để cân đối, Nhà nước sẽ kết hợp nhiều nguồn lực, từ ngân sách nhà nước, quỹ BHYT và huy động nguồn xã hội hóa. Ngoài ra cần xem xét trích nguồn thu từ thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các sản phẩm có hại cho sức khỏe như thuốc lá, rượu, bia, nước ngọt, vừa có tác dụng phòng bệnh, vừa tạo nguồn lực cho miễn viện phí. Để thực hiện chính sách miễn viện phí, bên cạnh bổ sung từ ngân sách nhà nước, việc tăng dần mức đóng BHYT theo lộ trình là cần thiết. Hiện mệnh giá thẻ BHYT mới là 4,5% mức lương cơ sở, trong khi luật cho phép tối đa 6%. Tăng mức đóng quỹ BHYT mới đủ nguồn để mở rộng phạm vi quyền lợi và tăng tỷ lệ chi trả.

Các y, bác sĩ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 thăm, khám sức khỏe cho bệnh nhân. Ảnh: MINH ANH

Hướng đến giảm tối đa chi phí của người dân

PV: Như đồng chí vừa phân tích, trong lộ trình miễn viện phí toàn dân, liệu có đồng thời thực hiện việc giảm mức đồng chi trả và tăng tỷ lệ thanh toán của BHYT không, thưa đồng chí?

Đồng chí Trần Thị Trang: Đúng vậy, mọi chính sách đều được tiến hành theo lộ trình để bảo đảm tính hiệu quả. Theo lộ trình, người dân được khám sức khỏe định kỳ miễn phí mỗi năm 1 lần tại trạm y tế xã với các chỉ số xét nghiệm cơ bản, X-quang tim-phổi, siêu âm ổ bụng... việc này có thể triển khai ngay từ năm 2026. Được sàng lọc sớm và quản lý bệnh tật theo vòng đời, từ khi còn trong bụng mẹ đến khi già. Người dân sẽ được lập hồ sơ sức khỏe, theo dõi và sàng lọc một số bệnh lý theo yếu tố nguy cơ. Ngoài ra còn gói dịch vụ y tế cơ bản có tính chất dự phòng nhằm ngăn ngừa bệnh tật, giảm tỷ lệ mắc và tử vong, tiết kiệm chi phí điều trị giai đoạn muộn. Mục tiêu phấn đấu đến năm 2035, người dân được quỹ BHYT thanh toán 100% phạm vi quyền lợi BHYT tại cấp KCB ban đầu, cơ sở đăng ký KCB BHYT ban đầu thuộc cấp KCB cơ bản. 100% y tế cơ sở có đủ năng lực thực hiện hiệu quả chăm sóc sức khỏe ban đầu.

Mặt khác, tại Việt Nam, tỷ lệ chi tiền túi trực tiếp từ hộ gia đình trên tổng chi y tế còn cao nên mục tiêu cần giảm tỷ lệ chi tiền túi của người dân xuống ít nhất là bằng mức trung bình thế giới vào năm 2035. Mục tiêu cuối cùng là bảo đảm mọi người dân được tiếp cận các dịch vụ y tế thiết yếu, cơ bản mà không phải lo lắng về tài chính. Chúng tôi không đặt mục tiêu “miễn phí tuyệt đối” mà hướng đến giảm tối đa chi phí tiền túi của người dân, tăng độ bao phủ BHYT, giảm tử vong do phát hiện bệnh muộn và xây dựng hệ thống y tế công bằng, bình đẳng, hiệu quả, bền vững, không ai bị bỏ lại phía sau.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!

HÀ VŨ (thực hiện)