Tăng cường quản lý, kiểm soát hóa chất hạn chế

Bộ trưởng Bộ Công Thương ngày 5 tháng 11 năm 2024 đã ký ban hành Chỉ thị số 10/CT-BCT về việc tăng cường công tác quản lý, kiểm soát hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp.

Chỉ thị nêu rõ, trong những năm gần đây, công tác quản lý hóa chất đã mang lại những tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Luật Hóa chất và các văn bản dưới Luật là công cụ hữu hiệu để triển khai những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước một cách nhanh chóng, đồng bộ, có hiệu quả và rộng khắp trên quy mô cả nước về hoạt động hóa chất. Các chính sách quản lý hóa chất được xây dựng trên cơ sở đảm bảo mục tiêu tăng trưởng kinh tế luôn gắn liền tiết kiệm tài nguyên và nâng cao chất lượng môi trường, không gây phương hại đến quốc phòng, an ninh, sức khỏe con người và tài sản.

Tuy nhiên, thời gian vừa qua, xuất hiện tình trạng sử dụng hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp (hóa chất hạn chế) sai mục đích, cụ thể là việc sử dụng Xyanua gây ảnh hưởng đến tính mạng và an toàn sức khỏe con người gây lo lắng, bức xúc trong dư luận xã hội.

Trước thực trạng trên, để tăng cường hơn nữa công tác quản lý, kiểm soát hóa chất hạn chế, kịp thời ngăn ngừa việc lạm dụng hóa chất hạn chế sử dụng sai mục đích, Bộ trưởng Bộ Công Thương yêu cầu các đơn vị liên quan khẩn trương tổ chức, triển khai các nội dung sau:

1. Đối với các đơn vị trực thuộc Bộ

1.1. Cục Hóa chất

a) Tăng cường mức độ quản lý đối với hóa chất hạn chế

- Rà soát tình hình hoạt động của các tổ chức, cá nhân nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh hóa chất hạn chế, kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về quản lý, sử dụng hóa chất hạn chế;

- Kiểm tra toàn bộ hoạt động sản xuất, kinh doanh của cơ sở hoạt động hóa chất trong quá trình thực hiện kiểm tra cấp Giấy phép sản xuất, kinh doanh hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp;

- Đầu mối chủ trì xây dựng chương trình phối hợp giữa Bộ Công Thương với Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về tổ chức huấn luyện an toàn trong hoạt động hóa chất đối với đội ngũ cán bộ, công chức được giao nhiệm vụ quản lý nhà nước về hóa chất, trong đó chú trọng các nội dung liên quan đến Xyanua, thực thi pháp luật về quản lý hóa chất hạn chế, phân công làm rõ vai trò, nhiệm vụ của địa phương phục vụ cho công tác quản lý sử dụng hóa chất đúng mục đích;

- Phối hợp với Vụ Pháp chế và các đơn vị liên quan rà soát lại các quy định pháp luật để tăng cường quản lý các hình thức kinh doanh hóa chất hạn chế, đặc biệt kinh doanh trên môi trường thương mại điện tử đối với Xyanua;

- Chủ động nghiên cứu đề xuất giải pháp kỹ thuật phục vụ cho công tác quản lý sử dụng hóa chất hạn chế đúng mục đích;

- Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đột xuất việc chấp hành các quy định pháp luật trong hoạt động hóa chất đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, sử dụng, tồn trữ hóa chất hạn chế, đặc biệt đối với Xyanua, kiên quyết xử lý nghiêm theo quy định pháp luật nếu phát hiện vi phạm.

b) Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hướng dẫn và giám sát

- Thường xuyên cập nhật các thông tin về Giấy phép sản xuất, kinh doanh hóa chất hạn chế trên Cơ sở dữ liệu hóa chất quốc gia theo quy định, bảo đảm thống nhất dữ liệu từ Hải quan đến Cơ sở dữ liệu hóa chất quốc gia;

- Tham mưu nâng cấp hệ thống Cơ sở dữ liệu hóa chất quốc gia, bổ sung các tính năng hỗ trợ giám sát hoạt động sản xuất, kinh doanh hóa chất hạn chế để kịp thời phát hiện doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm.

1.2. Tổng cục Quản lý thị trường

- Chỉ đạo Cục Quản lý thị trường các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chủ trì phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ đối với mặt hàng hóa chất Xyanua, đặc biệt trên môi trường thương mại điện tử; kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm theo quy định pháp luật;

- Chủ trì, phối hợp với các đơn vị, lực lượng chức năng kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong hoạt động hóa chất.

1.3. Vụ Pháp chế

Chủ trì, phối hợp với Cục Hóa chất, Tổng cục Quản lý thị trường và các đơn vị liên quan rà soát lại các quy định pháp luật để tăng cường quản lý các hình thức kinh doanh hóa chất hạn chế, đặc biệt là kinh doanh trên môi trường thương mại điện tử đối với hóa chất Xyanua.

1.4. Các đơn vị truyền thông thuộc Bộ

Tăng cường dung lượng, thời lượng và đa dạng hóa các hình thức truyền thông nhằm tăng cường, cảnh báo các nguy cơ và phổ biến, hướng dẫn các quy định của pháp luật trong quản lý, kiểm soát hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp để người dân và doanh nghiệp nắm chắc, hiểu rõ và tự giác thực hiện.

2. Sở Công Thương các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương

- Tăng cường thanh tra, kiểm tra việc tuân thủ các quy định pháp luật về quản lý hóa chất đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh, sử dụng, tồn trữ hóa chất hạn chế trên địa bàn quản lý; báo cáo kết quả thực hiện trong Báo cáo công tác quản lý hoạt động hóa chất năm 2024 theo chế độ báo cáo hàng năm được quy định tại Thông tư 32/2017/TT-BCT quy định cụ thể và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hóa chất và Nghị định số 113/2017/NĐ-CP ngày 09 tháng 10 năm 2017 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hóa chất được sửa đổi bổ sung tại Thông tư số 17/2022/TT-BCT ngày 27 tháng 10 năm 2022 của Bộ trưởng Bộ Công Thương;

- Chủ động phối hợp với Cục Quản lý thị trường địa phương; UBND quận, huyện, thị xã xây dựng phương án, kế hoạch kiểm tra, giám sát thường xuyên, đột xuất đối với việc chấp hành quy định pháp luật trong sản xuất, kinh doanh hóa chất hạn chế, đặc biệt đối với Xyanua; kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm quy định của pháp luật trong lĩnh vực hóa chất;

- Chủ trì phối hợp với UBND quận, huyện, thị xã xây dựng phương án, kế hoạch tổ chức huấn luyện an toàn trong hoạt động hóa chất đối với đội ngũ cán bộ, công chức liên quan đến nhiệm vụ quản lý nhà nước về hóa chất, trong đó chú trọng các nội dung liên quan đến hóa chất Xyanua, thực thi pháp luật về quản lý hóa chất hạn chế, phân công làm rõ vai trò, nhiệm vụ của địa phương phục vụ cho công tác quản lý sử dụng hóa chất đúng mục đích;

- Tăng cường tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật về quản lý hóa chất hạn chế tới các cơ sở hoạt động hóa chất trên địa bàn, đặc biệt là các quy định về kiểm soát hóa chất Xyanua, quy định về lập Phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất độc, quy định về thực hiện chế độ báo cáo.

3. Các tổ chức, cá nhân hoạt động liên quan đến hóa chất hạn chế sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp

- Thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật về quản lý hóa chất, an toàn hóa chất và các quy định khác có liên quan;

- Áp dụng các biện pháp kiểm soát, ngăn ngừa thất thoát hóa chất hạn chế trong quá trình sản xuất, kinh doanh, tồn trữ, vận chuyển, sử dụng…;

- Chỉ được sản xuất, kinh doanh hóa chất hạn chế khi đã được Bộ Công Thương cấp giấy phép. Thực hiện đúng theo các nội dung của Giấy phép và các cam kết đã nêu tại hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép. Duy trì đủ điều kiện trong suốt quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh, nếu có thay đổi, phải báo cáo ngay về Cục Hóa chất (Bộ Công Thương) để giám sát quá trình thực hiện;

- Các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hóa chất hạn chế chỉ kinh doanh với các đơn vị đủ điều kiện theo quy định của pháp luật theo quy định tại Điều 17 Nghị định 113/2017/NĐ-CP của Chính phủ được sửa đổi bổ sung tại Nghị định 82/2022/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 113/2017/NĐ-CP ngày 09 tháng 10 năm 2017 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hóa chất;

- Thực hiện nghiêm túc các quy định về lập, lưu giữ Phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất độc và xây dựng, cung cấp Phiếu an toàn hóa chất theo quy định của pháp luật. Khuyến khích tổ chức, cá nhân mua hóa chất chủ động yêu cầu tổ chức, cá nhân bán hóa chất cung cấp Giấy phép kinh doanh hóa chất hạn chế và Phiếu an toàn hóa chất;

- Chỉ tồn trữ hóa chất hạn chế tại địa điểm đáp ứng đầy đủ các quy định, quy chuẩn về an toàn tại đúng địa điểm kho chứa ghi trên Giấy phép. Thực hiện nghiêm túc các quy định về xây dựng, cập nhật và thực hiện Kế hoạch, Biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất;

- Chỉ sử dụng dịch vụ vận chuyển của các đơn vị có Giấy phép vận chuyển hóa chất nguy hiểm theo quy định, bảo đảm Giấy phép vận chuyển còn hiệu lực và phù hợp với hóa chất được vận chuyển;

- Thực hiện huấn luyện an toàn hóa chất và huấn luyện lại cho các đối tượng thuộc nhóm 1, 2, 3 theo quy định;

- Thực hiện đầy đủ chế độ báo cáo định kỳ hàng năm về hoạt động hóa chất thông qua hệ thống Cơ sở dữ liệu hóa chất quốc gia theo quy định, nhập thông tin về hoạt động mua, bán Xyanua lên hệ thống Cơ sở dữ liệu hóa chất quốc gia ngay sau khi thực hiện mua bán, giao nhận hóa chất;

- Chủ động cập nhật các quy định về hoạt động hóa chất, tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ, công nhân viên về mức độ nguy hiểm của hóa chất, ý thức tuân thủ các quy định pháp luật về quản lý hóa chất, đảm bảo an toàn trong hoạt động hóa chất.

4. Tổ chức thực hiện

Giao Cục Hóa chất theo dõi, đôn đốc, tổng hợp báo cáo tình hình triển khai thực hiện các nhiệm vụ tại Chỉ thị này, cụ thể:

- Đối với việc triển khai tình hình thực hiện nhiệm vụ về Tăng cường mức độ quản lý đối với hóa chất hạn chế, đề nghị báo cáo về Bộ Công Thương trước ngày 31 tháng 12 năm 2024 các nội dung sau:

+ Kết quả rà soát tình hình hoạt động của các tổ chức, cá nhân nhập khẩu Xyanua trên Cơ sở dữ liệu hóa chất quốc gia;

+ Báo cáo tình hình cấp Giấy phép sản xuất, kinh doanh hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp đối với Xyanua;

+ Báo cáo tình hình hoạt động của các tổ chức, cá nhân kinh doanh hóa chất Xyanua;

+ Báo cáo công tác thanh tra, kiểm tra đột xuất việc chấp hành các quy định pháp luật trong hoạt động hóa chất đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, sử dụng, tồn trữ hóa chất Xyanua.

- Báo cáo tổng hợp tình hình triển khai việc thực hiện các nhiệm vụ được giao tại Chỉ thị này về Bộ Công Thương trước ngày 30 tháng 6 năm 2025.