Thời khắc lịch sử của đất nước - khi chính quyền tinh gọn, quốc phòng vững mạnh, nhân dân vững niềm tin

Quân đội nhân dân Việt Nam trong sứ mệnh bảo vệ Tổ quốc và đồng hành cùng cải cách thể chế trong kỷ nguyên mới

Đây là cuộc cải cách chưa từng có trong lịch sử hành chính hiện đại Việt Nam – một bước đi quyết liệt nhằm tinh giản bộ máy, phân quyền hiệu quả, nâng cao năng lực quản trị và phục vụ nhân dân tốt hơn. Đó không chỉ là cải cách tổ chức, mà còn là tái cấu trúc cách vận hành của cả hệ thống chính trị, là sự chuẩn bị cho một giai đoạn phát triển mới trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động, thách thức đan xen.

Trong thời khắc lịch sử ấy, khi đất nước định hình lại cấu trúc tổ chức, mở ra không gian phát triển mới, thì Quân đội nhân dân Việt Nam – lực lượng vũ trang cách mạng, trung thành tuyệt đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân – tiếp tục khẳng định vai trò nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, giữ vững thế trận quốc phòng toàn dân, gắn bó máu thịt với chính quyền và nhân dân các cấp.

Ảnh minh họa: qdnd.vn

Cải cách hành chính và củng cố quốc phòng, thoạt nhìn là hai lĩnh vực khác biệt, nhưng trên thực tế, đó là hai cánh của cùng một con thuyền phát triển. Bộ máy hành chính tinh gọn là điều kiện để chính quyền hoạt động hiệu quả, nhanh nhạy trong xử lý tình huống, giảm tầng nấc trung gian, sát dân hơn - từ đó cũng là cơ sở để xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân vững chắc hơn, linh hoạt hơn và hiện đại hơn.

Trong mô hình chính quyền hai cấp, trách nhiệm quản lý nhà nước được dồn về cấp tỉnh (với năng lực hoạch định chiến lược, đầu tư phát triển) và cấp xã (với vai trò quản lý trực tiếp địa bàn dân cư). Cấp xã - nơi gần dân nhất, nơi “phên giậu” của Tổ quốc - trở thành mắt xích quan trọng nhất trong xây dựng thế trận lòng dân, quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân.

Đây là lúc vai trò của lực lượng vũ trang địa phương, đặc biệt là lực lượng dân quân tự vệ, bộ đội địa phương, ban CHQS xã, phường, thị trấn… càng được đặt lên hàng đầu. Trong một chính quyền hai cấp, chính quyền xã phải bao quát nhiều việc hơn, trong khi biên chế và nguồn lực không tăng. Điều đó đặt ra yêu cầu: Quân đội không chỉ là lực lượng sẵn sàng chiến đấu, mà còn là chỗ dựa, là người đồng hành, là điểm tựa tin cậy của chính quyền cơ sở và nhân dân địa phương trong bảo vệ an ninh - trật tự, phòng chống thiên tai, cứu hộ cứu nạn và xây dựng nông thôn mới.

Trong suốt những năm tháng kháng chiến và dựng xây đất nước, lịch sử đã ghi nhận bao hình ảnh xúc động của Bộ đội Cụ Hồ: Người lính không chỉ chiến đấu anh dũng, mà còn cầm cuốc, gặt lúa, chống lũ, dựng nhà, chăm sóc Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Nay trong kỷ nguyên số, người lính ấy vẫn giữ vẹn nguyên phẩm chất nhưng khoác thêm trách nhiệm mới: Tham gia xây dựng chính quyền gần dân, đồng hành cùng thể chế mới để giữ thế trận lòng dân vững vàng giữa thời đại biến động.

Đặc biệt, với việc hợp nhất nhiều tỉnh thành các đơn vị hành chính lớn hơn, có địa bàn rộng, dân số đông, đa dạng về văn hóa và điều kiện phát triển - thì việc tổ chức lại lực lượng vũ trang địa phương, điều chỉnh khu vực phòng thủ, bố trí thế trận quân sự, quốc phòng theo địa giới mới là yêu cầu cấp thiết. Quân khu, Bộ CHQS tỉnh cần đồng thời điều chỉnh quy hoạch quốc phòng gắn với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đơn vị mới; tổ chức lại hệ thống kho tàng, doanh trại, khu vực huấn luyện phù hợp với không gian hành chính sau sáp nhập.

Nhưng không dừng lại ở đó, điều quan trọng hơn chính là giữ vững niềm tin, sự gắn bó giữa Quân đội với cấp ủy, chính quyền và nhân dân ở những đơn vị hành chính mới hình thành. Mỗi vùng đất sau hợp nhất sẽ có sự chuyển giao về lãnh đạo, có thể thay đổi trung tâm hành chính, thay đổi mô hình tổ chức, khiến người dân có lúc băn khoăn, cán bộ có lúc lúng túng. Trong giai đoạn ấy, bộ đội chính là lực lượng giữ thế ổn định, truyền đi sự vững chãi, đồng thời trực tiếp góp phần làm công tác dân vận, tư tưởng, phối hợp giúp các địa phương mới đi vào ổn định nhanh chóng.

Cũng cần nhấn mạnh rằng: Cải cách thể chế là nền tảng để tiến tới xây dựng nền quốc phòng hiện đại, và ngược lại, một nền quốc phòng vững mạnh, chuyên nghiệp là đảm bảo chắc chắn nhất cho mọi cải cách thể chế thành công. Cải cách bộ máy mà không có nền quốc phòng làm trụ cột thì sẽ không thể đảm bảo an toàn, ổn định trong giai đoạn quá độ. Vì vậy, trong tiến trình từ 63 tỉnh còn 34 tỉnh, từ ba cấp chính quyền còn hai cấp, Quân đội không đứng ngoài cuộc - mà ở ngay trung tâm, với trách nhiệm chính trị - tổ chức - xã hội - nhân văn hết sức lớn lao. 

Đặc biệt, trước yêu cầu về xây dựng nền quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, kết hợp chặt chẽ giữa kinh tế và quốc phòng, giữa bảo vệ độc lập - chủ quyền với bảo vệ thể chế, bảo vệ nhân dân - mô hình chính quyền hai cấp mang lại cơ hội tái định hình chiến lược quân sự khu vực theo hướng linh hoạt hơn, sát dân hơn, và hiệu quả hơn. 

Trên các vùng biên giới, hải đảo, miền núi - nơi cấp xã là tuyến đầu của chính quyền - thì lực lượng bộ đội biên phòng, dân quân tự vệ, các đồn, trạm, tổ đội công tác sẽ tiếp tục là chốt chặn bảo vệ chủ quyền. Trên địa bàn đô thị - công nghiệp mới sau sáp nhập - thì lực lượng quân sự địa phương phối hợp với công an, bảo vệ dân phố, thanh niên xung kích… sẽ giữ vai trò then chốt trong giữ ổn định xã hội, không để xảy ra đột biến, bất ổn, góp phần giữ “trật tự từ gốc”. 

Ngày 1-7-2025 là thời khắc lịch sử của đất nước, nhưng cũng là thời khắc đòi hỏi bản lĩnh, trí tuệ và tinh thần dấn thân của mỗi cán bộ, chiến sĩ Quân đội. Không chỉ bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, Quân đội hôm nay còn đồng hành cùng chính quyền địa phương trong từng nhiệm vụ cụ thể: Hỗ trợ hậu cần y tế, tổ chức lại lực lượng phòng thủ khu vực, huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, làm công tác dân vận vùng sáp nhập, giúp địa phương tái thiết trường học, trạm y tế, hỗ trợ người dân thích nghi với đơn vị hành chính mới… 

Từ ngày này, người dân ở mỗi xã, phường - dù đã đổi tên hay đổi tỉnh - đều sẽ vẫn thấy hình ảnh quen thuộc: Anh bộ đội về làng, xuống bản, ra đảo, lên công trình. Những hình ảnh đó, bình dị mà kiêu hãnh, là minh chứng sống động nhất rằng: Dù thể chế thay đổi, chính quyền tinh gọn, nhưng Quân đội nhân dân Việt Nam vẫn luôn ở đó - gần dân, sát dân, vì dân và sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập dân tộc, chủ quyền lãnh thổ và sự bình yên của nhân dân. 

Cải cách hành chính không chỉ là nhiệm vụ của chính quyền dân sự, mà còn là sứ mệnh chính trị của toàn hệ thống chính trị, trong đó Quân đội là trụ cột. Trên nền móng ấy, Việt Nam sẽ bước vào kỷ nguyên mới – một đất nước với chính quyền tinh gọn, người dân vững tin, và một Quân đội hiện đại, vững vàng trong mọi thời khắc. 

BÙI HOÀI SƠN, Đại biểu Quốc hội Thành phố Hà Nội