Cơ sở pháp lý kiện toàn lực lượng bảo vệ an ninh trật tự tại cơ sở

Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự tại cơ sở cùng với công an xã, công an chính quy tăng cường sẽ là những người nắm bắt thông tin, theo sát địa bàn, tiếp nhận những đơn thư, tố giác gần nhất. Thế nhưng, lực lượng bảo vệ dân phố, dân phòng và Công an xã bán chuyên trách vẫn chưa được kiện toàn, “chính quy hóa” về tổ chức sẽ là rào cản để họ thực hiện chức trách, nhiệm vụ. Công tác duy trì, bảo vệ an ninh trật tự tại cơ sở sẽ còn nhiều bất cập, chưa đi vào nền nếp.

Lực lượng dân phòng phường Cầu Dền, quận Hai Bà Trưng phối hợp cứu hộ, cứu nạn.

Tạo hành lang pháp lý kiện toàn lực lượng sẵn có

Dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở là một trong những dự án luật quan trọng do Bộ Công an chủ trì soạn thảo, nhằm tạo cơ sở pháp lý để sắp xếp, kiện toàn lại 3 lực lượng sẵn có: Bảo vệ dân phố, dân phòng và công an xã bán chuyên trách, thành một lực lượng thống nhất với chức năng, nhiệm vụ bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở. Nội dung chính của luật là điều chỉnh thay đổi về vị trí, chức năng của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở sau khi được kiện toàn thành một lực lượng thống nhất; xác định cụ thể vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quan hệ công tác, bảo đảm điều kiện hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở với tính chất là lực lượng quần chúng tự nguyện, tự quản dưới sự quản lý của chính quyền, tham gia hỗ trợ lực lượng Công an thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự ở địa bàn cơ sở. Dự thảo Luật đã điều chỉnh thay đổi về vị trí, chức năng của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở đó là chuyển từ vị trí, chức năng quản lý, thực hiện biện pháp bảo đảm an ninh, trật tự sang vị trí, chức năng là lực lượng hỗ trợ Công an cấp xã thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự và làm nòng cốt trong xây dựng mô hình tự quản, tự bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Tăng hiệu quả, không tăng biên chế

Thiếu tướng Phạm Công Nguyên, Cục trưởng Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp (Bộ Công an) cho biết: “Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở nhằm điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, chế độ, chính sách đối với lực lượng làm nhiệm vụ gắn với kiện toàn, tinh gọn đầu mối, giảm chi ngân sách. Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở không phải là lực lượng mới thành lập mà được kiện toàn, sắp xếp, thống nhất từ 3 lực lượng sẵn có. Đây là cơ sở để soạn thảo luật, đề xuất các chính sách về chế độ, cơ chế, điều kiện bảo đảm cho lực lượng này hoạt động hiệu quả nhưng không làm tăng biên chế và tăng chi ngân sách. Khi Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở được ban hành có ý nghĩa quan trọng trong xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất; khắc phục tình trạng “chồng chéo” khi hiện nay hoạt động, nhiệm vụ của 3 lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở nói trên đang được quy định ở nhiều văn bản quy phạm pháp luật, với nhiều hình thức khác nhau, do nhiều cơ quan ban hành”.

Dự thảo luật quy định: Kiện toàn thống nhất lực lượng bảo vệ dân phố, công an xã bán chuyên trách đang được tiếp tục sử dụng hiện nay và các chức danh đội trưởng, đội phó đội dân phòng thành một lực lượng chung với tên gọi là lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở và được bố trí theo mô hình tổ bảo vệ an ninh trật tự ở thôn, tổ dân phố, đơn vị dân cư tương đương. Các chức danh tổ trưởng, tổ phó tổ bảo vệ an ninh trật tự đồng thời là đội trưởng, đội phó đội dân phòng. Đối với chức danh đội viên đội dân phòng và tổ chức, hoạt động, nhiệm vụ, chế độ, chính sách của lực lượng dân phòng thực hiện theo quy định của Luật Phòng cháy và chữa cháy.

Việc điều chỉnh theo hướng nêu trên sẽ bảo đảm không làm tăng số lượng người tham gia hoạt động, không làm tăng chi ngân sách và góp phần: Kiện toàn, tinh gọn thống nhất một đầu mối; cắt bỏ được các khoản chi hỗ trợ cho nhiều lực lượng hiện nay đang tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở; bảo đảm linh hoạt, chủ động, nhanh chóng trong chỉ đạo, điều hành, thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh trật tự và phòng cháy, chữa cháy ở địa bàn cơ sở; khắc phục được những chồng chéo, mâu thuẫn trong thực hiện nhiệm vụ giữa các lực lượng và bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của các văn bản quy phạm pháp luật.

Trên cơ sở nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội (đã cho ý kiến về dự án luật này tại Kỳ họp thứ mười, Quốc hội khóa XIV) cũng như chỉ đạo của Bộ Chính trị, ý kiến của Chính phủ, các ban, bộ, ngành, cơ quan, tổ chức có liên quan trong quá trình chỉnh lý, hoàn thiện dự án luật, Bộ Công an đã đánh giá cụ thể về thực trạng lực lượng, nguồn lực hiện có, thực trạng chi hiện nay và khả năng bảo đảm kinh phí, ngân sách của các địa phương để chi trả chế độ, chính sách và bảo đảm điều kiện hoạt động đối với lực lượng dân phòng, bảo vệ dân phố, công an xã bán chuyên trách đang được tiếp tục sử dụng hiện nay làm cơ sở đề xuất nội dung quy định. Theo đó, dự thảo luật quy định về bảo đảm điều kiện hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở là bảo đảm cân đối trong tổng mức chi thực tế hiện nay của các địa phương đang thực hiện; không làm tăng chi ngân sách nhà nước khi luật này được ban hành.

Bảo đảm chế độ, nơi làm việc

Dự thảo Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở quy định: Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở được hưởng mức hỗ trợ thường xuyên hằng tháng, được hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế; được bố trí địa điểm, nơi làm việc, bồi dưỡng, huấn luyện, trang bị công cụ hỗ trợ, trang phục, huy hiệu, phù hiệu, biển hiệu, giấy chứng nhận; giải quyết các trường hợp khi thực hiện nhiệm vụ bị ốm đau, bị tai nạn, chết, bị thương, hy sinh.

Nhiều ý kiến đề nghị làm rõ cơ sở đề xuất quy định về bảo đảm địa điểm, nơi làm việc, trang bị đối với lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở do chính quyền các địa phương bảo đảm tại dự thảo Luật, Thiếu tướng Phạm Công Nguyên cho biết: “Ủy ban nhân dân cấp xã bố trí địa điểm, nơi làm việc của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở tại địa điểm, nơi sinh hoạt cộng đồng thôn, tổ dân phố hoặc bố trí tại nơi làm việc của Công an cấp xã hoặc địa điểm, nơi làm việc khác phù hợp với yêu cầu thực hiện nhiệm vụ của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở và khả năng bảo đảm của địa phương. Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở tiếp tục được sử dụng phương tiện, trang thiết bị đã trang bị cho lực lượng bảo vệ dân phố, Công an xã bán chuyên trách để hoạt động”.

Dự án Luật được thông qua là cơ sở pháp lý quan trọng khẳng định vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ quan trọng của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở địa bàn cơ sở cũng như bảo đảm về chế độ, chính sách, điều kiện hoạt động của lực lượng này; qua đó, đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đặt ra đó là tăng cường, nâng cao hiệu quả hoạt động của các lực lượng quần chúng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; xây dựng được nền an ninh nhân dân gắn với thế trận an ninh nhân dân để giải quyết kịp thời các vụ, việc liên quan đến an ninh, trật tự và giữ vững an ninh, trật tự ngay từ địa bàn cơ sở, từ sớm, từ xa là yêu cầu cần thiết; qua đó, góp phần quan trọng trong xây dựng xã hội an ninh, an toàn vì cuộc sống bình yên của nhân dân.

Bài và ảnh: TUẤN NAM – DƯƠNG HIỆP