Năm 2026: Chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả sẽ được triển khai đồng bộ, quyết liệt

Liên quan tới công tác đấu tranh phòng, chống hàng giả, hàng nhái, buôn lậu và gian lân thương mại (GLTM) trong dịp cao điểm cuối năm 2025, công tác triển khai trong năm 2026, phóng viên Tạp chí Thương hiệu và Công luận đã có cuộc trao đổi với ông Trần Việt Hùng, Trưởng phòng Nghiệp vụ Quản lý thị trường, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương.

Qua đợt cao điểm đấu tranh chống hàng giả, hàng nhái, buôn lậu, GLTM (theo chủ đạo của Thủ tướng Chính phủ) vừa qua, ông đánh giá như thế nào về hoạt động, thủ đoạn của các đối tượng vi phạm?

Ông Trần Việt Hùng: Trong bối cảnh Nhà nước ngày càng triển khai nhiều giải pháp mạnh mẽ nhằm tăng cường quản lý, chống thất thu thuế và mở các đợt cao điểm quyết tâm đẩy lùi buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại thì các đối tượng vi phạm cũng không ngừng biến tướng hoạt động dưới nhiều hình thức ngày càng kín kẽ, tinh vi và mang tính chuyên nghiệp hơn. Không còn chủ yếu buôn bán nhỏ lẻ như trước, nhiều đường dây lớn, liên tỉnh, thậm chí xuyên quốc gia đã hình thành, có sự phân công vai trò rõ ràng từ khâu sản xuất, vận chuyển đến phân phối tiêu thụ.

Thủ đoạn gian lận của các đối tượng xuyên suốt các khâu: Từ làm giả, hợp thức hoá các giấy tờ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ đến làm giả, cung cấp thông tin không đúng sự thật trên nhãn mác, bao bì; nghiêm trọng hơn là gian lận về chất lượng, thành phần bên trong hàng hoá. Những vụ việc gần đây do lực lượng Quản lý thị trường phát hiện cho thấy thủ đoạn vi phạm ngày càng tinh xảo như: làm giả tem, nhãn, bao bì rất giống hàng thật; thu mua, sử dụng lại bao bì chính hãng để sang chiết, đóng gói thành phần bên trong là giả; làm thực phẩm giả thông qua sử dụng hoá chất làm thay đổi tính chất, công dụng hàng hoá, diện mạo giống hàng thật; thay thế, rút bớt các thành phần sản xuất so với thành phần công bố...

Ông Trần Việt Hùng, Trưởng phòng Nghiệp vụ Quản lý thị trường, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương. Ảnh: TN

Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh mẽ của mô hình thương mại xuyên biên giới gắn với hệ sinh thái website, ứng dụng thương mại điện tử, logistics và dịch vụ chuyển phát nhanh đã vô tình tạo điều kiện cho các đối tượng ẩn danh lợi dụng để tiêu thụ hàng hóa vi phạm trực tiếp đến tay người tiêu dùng. Trong khi đó, dữ liệu giao dịch trên không gian mạng mang yếu tố xuyên biên giới có thể bị xóa hoặc thay đổi nhanh chóng, gây nhiều khó khăn cho công tác xác minh, truy vết và xử lý vi phạm trong phạm vi thị trường nội địa.

Có thể khẳng định, các hành vi vi phạm không chỉ gây thất thu ngân sách mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường kinh doanh lành mạnh, xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng và tiềm ẩn nguy cơ lớn đối với sức khỏe, an toàn của nhân dân (nhất là với thực phẩm, thuốc, mỹ phẩm, vật tư y tế).

Trong quá trình đấu tranh, lực lượng chức năng gặp phải những khó khăn, thách thức gì?

Ông Trần Việt Hùng: Qua quá trình đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, lực lượng chức năng đang gặp nhiều khó khăn, thách thức cả về cơ chế, phương tiện lẫn con người.

Mặc dù hệ thống chính sách pháp luật đã cơ bản được hoàn thiện, nhưng thực tiễn vẫn còn một số bất cập, chưa theo kịp sự phát triển nhanh của thị trường, đặc biệt là thương mại điện tử, thương mại xuyên biên giới.

Công tác phối hợp giữa các lực lượng chức năng trong quản lý nhà nước nói chung và phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả nói riêng có lúc, có nơi chưa chặt chẽ, thường xuyên; chia sẻ thông tin và cảnh báo sớm còn hạn chế, dẫn đến việc kiểm tra, xử lý bị động, chưa kịp thời, hiệu quả chưa cao.

Theo ông Trấn Việt Hùng, qua quá trình đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả..., lực lượng chức năng vẫn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Ảnh: TN

Hạn chế về nhân lực và cơ sở vật chất là một trong những thách thức lớn đối với lực lượng chức năng. Nhiều cán bộ, công chức chưa theo kịp quá trình chuyển đổi số và các kỹ năng cần thiết để thẩm tra, xác minh thông tin trên môi trường mạng. Bên cạnh đó, một số nơi kho lưu trữ tang vật chưa đảm bảo điều kiện bảo quản đặc thù đối với thực phẩm đông lạnh, thủy hải sản tươi sống và các mặt hàng yêu cầu điều kiện đặc biệt, gây khó khăn trong việc xử lý tang vật. Năng lực kiểm nghiệm của các phòng thử nghiệm, phân tích còn hạn chế, chưa đồng đều, dẫn tới chậm tiến độ trả kết quả để làm căn cứ xử lý vi phạm.

Ngoài ra, một số đối tượng vi phạm manh động, chống đối người thi hành công vụ, tẩu tán tang vật hoặc phá hoại tài sản, gây khó khăn cho lực lượng làm nhiệm vụ. Địa bàn rộng, phân tán, chồng chéo hoặc bỏ trống cũng khiến việc kiểm soát và xử lý vi phạm chưa toàn diện.       

 Ông nhận định như thế nào về hoạt động kinh doanh hàng giả, hàng nhái, buôn lậu và GLTM sau đợt cao điểm ra quân xử lý?

 Ông Trần Việt Hùng: Trong thời gian tới, các đối tượng sẽ ngày càng có những hoạt động, thủ đoạn tinh vi, phức tạp hơn, nếu không duy trì kiểm tra thường xuyên và hoàn thiện pháp luật, nguy cơ tái bùng phát rất cao. Do đó, công tác đấu tranh chống hàng giả, buôn lậu, gian lận thương mại cần được thực hiện thường xuyên, liên tục, gắn với trách nhiệm người đứng đầu, tăng cường phối hợp liên ngành và ứng dụng công nghệ để kịp thời phát hiện, xử lý vi phạm.

Theo dự báo, những tháng cuối năm 2025, tình trạng hàng giả, hàng nhái, buôn lậu, GLTM sẽ có diễn biến phức tạp, vậy Cục đã triển khai những phương án, kế hoạch gì, để kiểm soát, ngăn chặn các hoạt động này?

 Ông Trần Việt Hùng: Trong những tháng cuối năm 2025, theo dự báo tình hình thị trường và vi phạm pháp luật về thương mại tiếp tục diễn biến phức tạp, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước đã tham mưu Bộ trưởng, Trưởng Ban Chỉ đạo 389 Bộ Công Thương ban hành Kế hoạch Cao điểm chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại trước, trong và sau Tết Nguyên Đán Bính Ngọ năm 2026. Kế hoạch tập trung vào một số giải pháp đột phá nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý và đấu tranh.

Theo đó, các lực lượng chức năng sẽ tập trung kiểm tra trọng điểm tại các tuyến biên giới, kho hàng, trung tâm thương mại, chợ đầu mối và các chuỗi cung ứng liên tuyến, từ sản xuất, nhập khẩu đến bán lẻ truyền thống và trực tuyến; trọng tâm kiểm tra về nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng hàng hóa, niêm yết giá và bán hàng hóa theo giá niêm yết, chống đầu cơ, tăng giá bất hợp lý.

Lực lượng Quản lý thị trường Hà Nội kiểm tra hàng hóa trên địa bàn. Ảnh: TN

Cùng với đó, đẩy mạnh hợp tác liên ngành, chia sẻ thông tin giữa Quản lý thị trường với các lực lượng: Công an, Hải quan, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển, các chủ sở hữu nhãn hiệu, sàn thương mại điện tử và hiệp hội ngành nghề, đảm bảo xử lý vi phạm thống nhất, kịp thời, không chồng chéo.

Nâng cao vai trò của Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước trong phát hiện, thu thập và xử lý vi phạm đối với các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh có phạm vi hoạt động liên tuyến, liên địa bàn; các tổ chức, cá nhân hoạt động theo chuỗi cung ứng từ cung cấp nguyên liệu, sản xuất, nhập khẩu, lưu kho đến đưa hàng hóa vào lưu thông; nhất là nhưng mặt hàng ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe con người hoặc những lĩnh vực vi phạm đang gây dư luận xấu.

Các Đoàn, Tổ công tác của Ban Chỉ đạo 389 Bộ Công Thương do Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước chủ trì tham mưu sẽ đôn đốc, hướng dẫn địa phương, tập trung xử lý các vụ việc điển hình, đặc biệt là các mặt hàng gây dư luận xấu, đảm bảo công bằng, minh bạch và triệt để trong thi hành pháp luật.

Tiếp tục đổi mới, đa dạng hóa các các hình thức tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người tiêu dùng, nhất là người tiêu dùng là giới trẻ hiện đang chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu đối tượng mua sắm, tiêu dùng và doanh nghiệp, khuyến khích tố giác vi phạm và chấp hành nghiêm pháp luật.

Kế hoạch đấu tranh, phòng chống hàng giả, hàng nhái, buôn lậu và GLTM trong năm 2026 sẽ được triển khai như thế nào?

Ông Trần Việt Hùng: Trong năm 2026, công tác đấu tranh phòng, chống hàng giả, hàng nhái, buôn lậu và gian lận thương mại sẽ được triển khai đồng bộ, quyết liệt, tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm.

Trước hết, lực lượng Quản lý thị trường sẽ tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát thị trường tại các địa bàn trọng điểm, cửa khẩu, cảng biển, chợ đầu mối, trung tâm thương mại và trên các kênh phân phối online. Kiểm tra sẽ được thực hiện toàn diện từ khâu sản xuất, sơ chế, lưu thông đến tiêu thụ theo thẩm quyền của lực lượng Quản lý thị trường; đặc biệt với các mặt hàng thực phẩm, dược phẩm, dược liệu và y học cổ truyền, mỹ phẩm và sản phẩm tiêu dùng phổ biến. Đặc biệt, công tác đấu tranh sẽ tập trung chống hàng giả, hàng giả xuất xứ và các hành vi gian lận xuất xứ, nhằm bảo vệ người tiêu dùng và doanh nghiệp chân chính.

Thứ hai, ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số sẽ được đẩy mạnh; tăng cường dữ liệu Big Data, vận hành Hệ thống truy xuất nguồn gốc của Bộ Công Thương, nâng cao khả năng phân tích dữ liệu của Hệ thống và ngày càng tiếp cận gần hơn tới người tiêu dùng, nhất là người tiêu dùng dễ bị tổn thương.

 Trong năm 2026, công tác đấu tranh phòng, chống hàng giả, hàng nhái, buôn lậu và gian lận thương mại sẽ được triển khai đồng bộ, quyết liệt, tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm. Ảnh: TN

Thứ ba, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước sẽ phối hợp tích cực phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia trong thực hiện toàn diện, đồng bộ 03 lĩnh vực trọng tâm: “Quản lý thị trường nội địa - Thương mại điện tử - Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng”

Thứ tư, tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách và tăng cường phối hợp liên ngành sẽ được chú trọng. Các quy định pháp luật sẽ được rà soát, khắc phục kẽ hở để tham mưu cấp có thẩm quyền ban hành bảo đảm tính răn đe, ngày càng phù hợp với tình hình thực tiễn và xu hướng phát triển của thị trường, diễn biến vi phạm pháp luật trong tình hình mới.

Thứ năm, nâng cao năng lực lực lượng chức năng cũng là ưu tiên. Công chức Quản lý thị trường sẽ được đào tạo về kỹ năng thẩm tra, xác minh thông tin trên môi trường mạng, kỹ năng kiểm tra chất lượng hàng hóa đặc thù để đáp ứng yêu cầu kiểm soát và xử lý vi phạm.

Cuối cùng, tuyên truyền nâng cao nhận thức người tiêu dùng sẽ được thực hiện rộng rãi, khuyến khích người dân tham gia tố giác hành vi vi phạm, góp phần xây dựng thị trường lành mạnh, an toàn, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng.

Trân trọng cảm ơn ông!

Tuấn Ngọc