Quân sự thế giới hôm nay (26-8): Nga loại khỏi biên chế tuần dương hạm hạt nhân Pyotr Velikiy?

* Nga loại khỏi biên chế tuần dương hạm hạt nhân Pyotr Velikiy?

Đô đốc Sergey Avakyants, cựu Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương của Nga, cho biết, việc đại tu tuần dương hạm hạt nhân hạng nặng Pyotr Velikiy sẽ rất tốn kém và kém hiệu quả. Ông cũng đề xuất dùng nguồn lực đó để đóng mới nhiều tàu viễn dương hiện đại với hệ thống vũ khí tiên tiến, khơi lại cuộc tranh luận về việc liệu có nên nâng cấp tàu lớp Kirov (được biên chế từ năm 1998) hay loại bỏ khỏi hạm đội.

Theo Avakyants, hiệu quả của tuần dương hạm hạt nhân hạng nặng không tương xứng với chi phí bỏ ra. Minh chứng là số phận của các thiết giáp hạm khổng lồ như Bismarck và Yamato trong Chiến tranh Thế giới thứ II.  

Pyotr Velikiy vẫn là một trong những chiến hạm mặt nước lớn nhất thế giới, với lượng giãn nước đầy tải khoảng 26.000 tấn và tốc độ tối đa khoảng 59 km/giờ. Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga

Trong lịch sử, tuần dương hạm chiến đấu đã bị coi là lỗi thời bởi thiết kế của chúng. Nền tảng này hy sinh giáp để đạt tốc độ cao, khiến chúng dễ bị tấn công. Khi các thiết giáp hạm nhanh xuất hiện vào cuối những năm 1930, vừa mang lại tốc độ, vừa có khả năng bảo vệ, không quân hải quân cùng tên lửa lên ngôi, lý do tồn tại của tuần dương hạm chiến đấu gần như biến mất. Sau Chiến tranh Thế giới thứ II, không có chiếc nào mới được đóng, và ngày nay chỉ còn tồn tại tàu lớp Kirov của Nga.

Pyotr Velikiy được đặt ky năm 1986, hạ thủy năm 1989, đổi tên vào năm 1992 và chính thức đưa vào biên chế vào năm 1998. Đây là soái hạm thuộc Hạm đội phương Bắc, với lượng giãn nước đầy tải khoảng 25.860 tấn, dài 250m, rộng 28,5m, mớn nước 10,3m. Hệ thống động lực gồm 2 lò phản ứng hạt nhân KN-3 và tua-bin hơi nước, cho tổng công suất 140.000 mã lực, tốc độ tối đa 59km/giờ. Tầm hoạt động của tàu gần như không giới hạn nhờ năng lượng hạt nhân, với khả năng bám biển khoảng 60 ngày. Biên chế tàu gồm 744 người.

Kho vũ khí của Pyotr Velikiy bao gồm 20 tên lửa chống hạm P-700 Granit có tầm bắn 700km, có thể mang đầu đạn hạt nhân hoặc thường; 96 tên lửa S-300F; 46 S-300FM; 128 tên lửa tầm ngắn Kinzhal; 6 hệ thống Kortik phòng thủ tầm gần; pháo AK-130 130 mm; rocket chống ngầm RBU; 10 ống phóng ngư lôi 533mm và khả năng mang 3 trực thăng Kamov. Hệ thống cảm biến gồm radar tầm xa, với khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách 300km, sonar thân và sonar kéo, cùng các thiết bị tác chiến điện tử.

Tàu từng tham gia nhiều nhiệm vụ lớn như phát hiện vụ chìm tàu ngầm Kursk năm 2000, tham gia diễn tập với Venezuela (2008), chống cướp biển ở vịnh Aden (2009), hoạt động tại Địa Trung Hải, Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương, và tham gia chiến dịch Syria 2016–2017 cùng tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov. Từ năm 2022, tàu neo đậu tại Severodvinsk, không còn xuất hiện trong các hoạt động thường niên.

* Thái Lan mua máy bay chiến đấu Gripen E/F?

Tập đoàn Saab vừa ký hợp đồng trị giá 583 triệu USD nhằm cung cấp 4 máy bay chiến đấu Gripen E/F cho Thái Lan, với thời gian bàn giao dự kiến từ 2025 đến 2030.

Đơn hàng gồm 3 chiếc Gripen E một chỗ ngồi và 1 chiếc Gripen F hai chỗ ngồi, kèm theo thiết bị, hỗ trợ và huấn luyện. Bên cạnh đó, Saab cũng ký thỏa thuận bù trừ dài hạn với Không quân Hoàng gia Thái Lan, bao gồm chuyển giao công nghệ, hợp tác công nghiệp và đầu tư vào nhiều lĩnh vực kinh tế.

Không quân Hoàng gia Thái Lan hiện đang vận hành một phi đội Gripen C/D, được đặt hàng vào các năm 2008 và 2010, bàn giao trong giai đoạn 2011–2013. Với đơn hàng mới, Gripen E/F sẽ hoạt động song song với phi đội hiện có, kéo dài vòng đời khai thác và duy trì năng lực chiến đấu của dòng Gripen tại Thái Lan. Theo đại diện của Saab, việc đưa các biến thể E/F vào biên chế sẽ tạo ra một đội hình hỗn hợp, kết hợp giữa phiên bản C/D cũ và những công nghệ mới nhất của dòng E, vừa bảo đảm tính liên tục tác chiến vừa nâng cao năng lực hiện đại.

Gripen E/F có thể mang tới 7 tên lửa không đối không tầm xa Meteor và 2 tên lửa tầm ngắn IRIS-T cho nhiệm vụ chiếm ưu thế trên không. Ảnh: Blekinge Wing

Gripen E/F được phát triển như một hệ thống thế hệ mới, có khả năng đối phó mối đe dọa tiên tiến và bảo đảm khả năng thích ứng lâu dài. Các phiên bản này có trọng lượng cất cánh tối đa 16.500kg, sải cánh 8,6m; chiều dài lần lượt 15,2m (E) và 15,9m (F). Cả hai sử dụng động cơ tua-bin phản lực General Electric F414G với lực đẩy 98 kN, có 10 điểm treo vũ khí. Máy bay có thể tiếp dầu trên không, tái trang bị nhanh, bảo đảm tần suất sẵn sàng chiến đấu cao.

Phiên bản E giữ pháo Mauser 27mm, trong khi F bỏ pháo để bố trí thêm phi công. Hệ thống điện tử tích hợp radar mảng pha quét điện tử chủ động, cảm biến hồng ngoại và tổ hợp tác chiến điện tử bao phủ 360 độ. Máy bay có khả năng mang tên lửa không đối không Meteor, IRIS-T cùng bom dẫn đường chính xác, đáp ứng cả nhiệm vụ không chiến lẫn tấn công mặt đất.    

* Mỹ, CH Séc hợp tác xây dựng nhà máy sản xuất đạn pháo 155mm

Tập đoàn Czechoslovak Group (CSG) của Cộng hòa Séc xác nhận công ty con MSM North America tại Mỹ được Quân đội Mỹ trao hợp đồng trị giá 632 triệu USD để xây dựng một nhà máy đạn dược quy mô lớn ở bang Iowa.

Theo CSG, cơ sở này sẽ có khả năng sản xuất tới 432.000 quả đạn pháo 155mm mỗi năm, nhằm đáp ứng nhu cầu về hỏa lực của NATO trong bối cảnh kho dự trữ toàn cầu suy giảm.

Nhà máy mới, mang tên Tổ hợp pháo binh tương lai (Future Artillery Complex – FAC), sẽ được đặt trong khuôn viên Nhà máy đạn dược của Quân đội Mỹ tại Iowa. Đây sẽ là một trong những cơ sở nạp thuốc nổ tiên tiến nhất thế giới, ứng dụng robot, tự động hóa và sản xuất tinh gọn, với công suất 36.000 quả mỗi tháng.

FAC là trường hợp hiếm hoi một tập đoàn công nghiệp quốc phòng châu Âu giữ vai trò chủ chốt trong dự án chiến lược của Mỹ. Khoản đầu tư này nằm trong kế hoạch hiện đại hóa dây chuyền sản xuất đạn dược, hướng tới cho ra đời hơn 1 triệu quả 155mm mỗi năm.

Đạn pháo 155mm là cỡ đạn tiêu chuẩn cho các hệ thống pháo như M777, M109 Paladin, PzH 2000, K9 Thunder và Caesar. Ảnh: Army Recognition

Đóng vai trò trung tâm trong học thuyết pháo binh của NATO, đạn pháo 155mm là cỡ đạn tiêu chuẩn cho nhiều hệ thống như M777 của Mỹ, M109 Paladin, PzH 2000 của Đức, K9 Thunder của Hàn Quốc và Caesar của Pháp.

Sự ra đời của cơ sở Iowa phản ánh vai trò bền vững của pháo binh trong chiến tranh hiện đại. Dù phương tiện bay không người lái và vũ khí chính xác cao phát triển, thực tế cho thấy pháo binh vẫn là “xương sống” của tác chiến trên bộ.

TRẦN HOÀI (tổng hợp)