Thương mại điện tử: thách thức mới trong công tác giám sát, kiểm tra thị trường

Hội nghị nằm trong khuôn khổ các hoạt động hướng về những ngày này, lực lượng Quản lý thị trường (QLTT) trong cả nước đang thi đua tổ chức các hoạt động lập nhiều thành tích lớn kỷ niệm 6 năm thành lập Tổng cục QLTT (12/10/2018-12/10/2024).

Trong ký ức những người lính thị trường, 6 năm là khoảng thời gian ngắn nhưng cũng đủ khắc dấu ấn không quên về những ngày tháng hào hùng của lực lượng, với những thành tích chói lọi trong các hoạt động truy quét gian lận, thương mại, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, xâm phạm quyền từ từng góc phố, con đường đến những vùng sâu, vùng cao, vùng xa, biên giới và hải đảo.

Đi qua những năm tháng ấy, mỗi công chức QLTT càng cảm nhận sâu sắc hơn qua lá thư chúc mừng toàn lực lượng nhân kỷ niệm 06 năm thành lập Tổng cục Quản lý thị trường của Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường Trần Hữu Linh. Những lời chúc ngắn gọn, xúc tích nhưng diễn tả ý chí đanh thép, tầm nhìn xa của người đứng đầu lực lượng: năm 2024 là một năm đầy thách thức, đánh dấu bước chuyển mình của mô hình Tổng cục, giai đoạn 05 năm lần thứ 2, thế mạnh vượt trội trong việc sử dụng công nghệ tiên tiến tạo ra năng suất lao động cao cũng là giai đoạn mà thương mại điện tử đang trở thành xu hướng mua sắm phổ biến, xong đây cũng là thông điệp và nỗi niềm trăn trở của Tổng cục trưởng về sự phát triển mạnh mẽ của hình thức kinh doanh này cũng tạo ra những thách thức mới đối với lực lượng của chúng ta trong công tác giám sát, kiểm tra thị trường, đặc biệt là vấn đề hàng giả, hàng lậu, không rõ nguồn gốc xuất xứ ở cả đời thực lẫn không gian ảo. Đây cũng chính là mặt trận nóng bỏng mà lực lượng quản lý thị trường chúng ta phải tập trung, ưu tiên kiểm tra, kiểm soát trong thời gian tới.

Thể hiện tinh thần nhiệt huyết đó, ngày 17/10/2024, Cục Nghiệp vụ Quản lý thị trường và Cục Quản lý thị trường Hà Nam tổ chức Hội nghị trao đổi chuyên môn nghiệp vụ công tác quản lý thị trường tại tỉnh Hà Nam. Thành phần dự có lãnh đạo Cục Nghiệp vụ và lãnh đạo Cục Quản lý thị trường Hà Nam cùng lãnh đạo, công chức các phòng chuyên môn, nghiệp vụ của các 02 Cục. Nội dung tập trung tăng cường trao đổi, tiếp nhận thông tin để thanh tra, kiểm tra xử lý nghiêm các hành vi vi phạm có liên quan đến hoạt động thương mại điện tử theo Đề án 319/QĐ-TTg ngày 29/3/2023 của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang phê duyệt Đề án về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025 và Kế hoạch đấu tranh, phòng chống hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ giai đoạn 2021-2025 (Kế hoạch 888).

Tại Hội nghị, đồng chí Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý thị trường tỉnh Hà Nam bày tỏ sự đặc biệt quan tâm tới lĩnh vực thương mại điện tử hiện nay và mong muốn hai đơn vị thảo luận và cùng nhau tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong công tác tiếp nhận, xử lý thông tin trên không gian mạng trong quá trình kiểm tra, xử lý.

Phát biểu tại Hội nghị, đồng chí Thân Đức Công, Cục trưởng Cục Nghiệp vụ Quản lý thị trường nhấn mạnh, chúng ta cần tập trung nâng cao hiệu quả trong công tác phối hợp thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm giữa các cơ quan, lực lượng chức năng có liên quan, dù việc kiểm tra hoạt động thương mại điện tử gặp không ít khó khăn. Người bán hàng trên sàn giao dịch thương mại điện tử tìm mọi cách lách qua bộ lọc của sàn. Một số người cố tình bán hàng cấm không đưa rõ hình ảnh sản phẩm, đưa tên khác hoặc tạo nhiều tài khoản khác nhau để bán hàng.

Trong 9 tháng năm 2024, lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra 2.207 vụ, phát hiện, xử lý 2.014 vụ vi phạm, chuyển Cơ quan điều tra 03 vụ việc có dấu hiệu vi phạm hình sự; xử phạt vi phạm hành chính gần gần 35,5 tỷ đồng, trị giá hàng hóa vi phạm trên 29,4 tỷ đồng. Đáng lưu ý là cả 63/63 tỉnh, thành phố trên cả nước đều xảy ra các vi phạm trên môi trường online. Các hành vi vi phạm: Không thông báo website thương mại điện tử bán hàng với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền theo quy định trước khi bán hàng; Sử dụng biểu tượng đã thông báo để gắn lên website thương mại điện tử bán hàng khi chưa được duyệt hoặc xác nhận thông báo của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định; Không hiển thị công khai cho người tiêu dùng chính sách bảo vệ thông tin cá nhân người tiêu dùng trên trang chủ website thương mại điện tử; Không công bố trên website thương mại điện tử bán hàng thông tin về chủ sở hữu website.

Tạ̣i buổi làm việc, các ý kiến của đại diện công chức Cục Quản lý thị trường Hà Nam cho biết, quá trình kiểm tra, xử lý vi phạm, đối tượng thực hiện khóa website, cho website ngừng hoạt động khi lực lượng QLTT đang tiến hành kiểm tra, một số đối tượng cố tình không thừa nhận mình là chủ sở hữu website hoặc việc lập website là do nhân viên của mình tự ý làm không liên quan đến chủ cơ sở, hoặc dễ dàng lập và sử dụng nhiều tài khoản khác nhau trên các nền tảng mạng xã hội, như: Zalo, facebook, tiktok... gây khó khăn trong công tác xác minh địa điểm, kho hàng và không có địa điểm và kho hàng cố định hoặc có ngoài địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, qua các website, trang mạng xã hội để quảng bá, giới thiệu sản phẩm, sau đó chuyển hàng, giao hàng qua các đơn vị chuyển phát hoặc các shipper và thanh toán trực tiếp hoặc chuyển khoản theo thỏa thuận, Hàng hóa được phân tán, nhỏ lẻ, cất giấu ở nhiều nơi, thậm chí chỉ bán hàng qua cộng tác viên, trung gian.

Đại diện Cục Nghiệp vụ, đồng chí Phạm Thị Minh Phương, Tổ trưởng Tổ Thương mại điện tử có đưa ra một số giải pháp từ kinh nghiệm thực tế để kiểm tra, kiểm soát thương mại điện tử hiệu quả hơn trong thời gian tiếp theo:

Chúng ta cần theo dõi, giám sát hoạt động của các tài khoản xác định có dấu hiệu vi phạm, lập vi bằng làm căn cứ; phối hợp với các lực lượng chức năng, chủ các sàn giao dịch để có thể xác định được chính xác địa chỉ thực tế và đấu tranh làm rõ các hành vi vi phạm của các tổ chức, cá nhân theo quy định.

Sau khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm tại địa bàn nào thì chỉ đạo cho đội địa bàn đó thực hiện các biện pháp nghiệp vụ, kiểm tra, xử lý để đạt hiệu quả tối ưu nhất

Tập trung nghiên cứu để làm chủ được công nghệ và có những chia sẻ dữ liệu lớn giữa các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan để tạo ra các công cụ kỹ thuật đủ mạnh để có thể phân tích, đánh giá, tính toán giám sát các hoạt động thương mại điện tử.

Phối hợp các đơn vị bán tên miền và cung cấp dịch vụ máy chủ, ngân hàng, viễn thông, chuyển phát trong việc xác minh đối tượng để kiểm tra và xử lý vi phạm.

Kiểm soát chặt chẽ luồng hàng hóa kèm hóa đơn chứng từ theo các đơn vị chuyển phát nhanh, giao nhận hàng hóa, tập kết tại kho hàng, bến bãi.

Đặt mua hàng hóa để xác định được địa chỉ nơi gửi hoặc thông qua số tài khoản của người giao hàng để xác định số tài khoản giao dịch với nhau được chuyển khoản qua các ngân hàng.

Tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định pháp lý để chủ động kiểm tra, phát hiện vi phạm, công cụ thanh toán.

Phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia để tiến hành tổng hợp, nghiên cứu tính phù hợp với các quy định của pháp luật hiện hành và chuyển thông tin đề nghị tới các nền tảng thương mại điện tử để triển khai kết nối API; tham mưu, phối hợp Cục Công nghiệp An ninh, Bộ Công an trong chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trên môi trường thương mại điện tử thực hiện các nhiệm vụ theo Đề án 319.

Kết thúc buổi làm việc, hai cục giao lưu trận bóng đá sôi nổi thể hiện tinh thần đoàn kết, gắn bó, kết quả tỉ số 5-3 nghiêng về phía Cục Quản lý thị trường Hà Nam

Một số hình ảnh của trận bóng: