Thượng tướng Nguyễn Tân Cương: Phòng thủ dân sự phải từ sớm, từ xa, từ khi sự cố, thảm họa chưa xảy ra

Trước hết, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương cảm ơn các đại biểu Quốc hội đã góp nhiều ý kiến tâm huyết vào dự thảo luật; khẳng định cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu tối đa các ý kiến của các đại biểu, chỉnh lý dự thảo luật, bảo đảm khi luật được ban hành sẽ đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra.

Hoạt động phòng thủ dân sự được thực hiện từ sớm, từ xa, phòng là chính

Về phạm vi điều chỉnh, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương nêu rõ, dự thảo Luật Phòng thủ dân sự đã phân định rõ về phạm vi điều chỉnh, bảo đảm không chồng chéo với phạm vi điều chỉnh của các luật hiện hành. 

Theo đó, dự thảo Luật Phòng thủ dân sự chỉ quy định về nguyên tắc, hoạt động phòng ngừa, ứng phó, khắc phục đối với các sự cố thảm họa khi việc ứng phó, khắc phục vượt quá khả năng của lực lượng chuyên trách thuộc các bộ, ngành của địa phương.

Đồng thời, dự thảo luật chỉ quy định những nội dung chung liên quan đến hoạt động phòng thủ dân sự và một số vấn đề mới mà các luật khác chưa quy định, như: Đánh giá nguy cơ xảy ra sự cố, thảm họa để xây dựng các chiến lược, kế hoạch phòng thủ dân sự; căn cứ để xác định cấp độ phòng thủ dân sự; các biện pháp phòng thủ dân sự tương ứng với mỗi cấp độ phòng thủ dân sự mà chính quyền địa phương được phép áp dụng; hoạt động phòng thủ dân sự trên các vùng biển Việt Nam mà không thuộc phạm vi quản lý của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; biện pháp phòng thủ dân sự trong tình trạng khẩn cấp, biện pháp phòng thủ dân sự được áp dụng trong tình trạng chiến tranh...

Thượng tướng Nguyễn Tân Cương: Dự thảo luật Phòng thủ dân sự đã phân định rõ về phạm vi điều chỉnh, bảo đảm không chồng chéo với phạm vi điều chỉnh của các luật hiện hành.

Thượng tướng Nguyễn Tân Cương cũng khẳng định, dự thảo luật đã thể chế hóa Nghị quyết số 22-NQ/TW của Bộ Chính trị về phòng thủ dân sự đến năm 2030 và những năm tiếp theo; quy định hoạt động phòng thủ dân sự được thực hiện từ sớm, từ xa, phòng là chính và từ khi chưa xảy ra sự cố, thảm họa.

Thượng tướng Nguyễn Tân Cương cũng nhấn mạnh một điều rất quan trọng là dự thảo luật đã quy định áp dụng Luật Phòng thủ dân sự để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, không chồng chéo. Tuy nhiên, qua ý kiến của các đại biểu, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương cho biết Ban soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu bổ sung một số từ ngữ vào dự luật để bảo đảm chặt chẽ hơn.

Thành lập Quỹ phòng thủ dân sự là cần thiết

Đáng chú ý, việc thành lập Quỹ phòng thủ dân sự là nội dung các đại biểu quan tâm, cho ý kiến sôi nổi. Theo đó, có ý kiến đề nghị thành lập Quỹ phòng thủ dân sự ngay từ đầu song cũng có ý kiến đề nghị khi xảy ra sự cố, thảm họa mới thành lập quỹ này.

Thượng tướng Nguyễn Tân Cương nhấn mạnh, hoạt động phòng thủ dân sự có phạm vi rộng, liên quan đến nhiều lĩnh vực đời sống xã hội và xử lý các vấn đề quan trọng tầm quốc gia để bảo vệ nhân dân, cơ quan, tổ chức và nền kinh tế, như: Phòng, chống khắc phục hậu quả chiến tranh; phòng, chống khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa, thiên tai, dịch bệnh, môi trường...

"Như vậy Quỹ này được sử dụng trong điều kiện nguồn ngân sách nhà nước không đáp ứng kịp thời, bảo đảm cho trường hợp cần thiết và khẩn trương thì có nguồn lực để thực hiện được ngay", Thượng tướng Nguyễn Tân Cương nói.

Quang cảnh phiên họp.

Thượng tướng Nguyễn Tân Cương cho rằng, có thể thảm họa, sự cố chưa xảy ra thì khó hình dung nhưng như trong thảm họa động đất của Thổ Nhĩ Kỳ như vừa qua thì chắc chắn rằng, rất khó có thể huy động được một nguồn lực lớn để phục vụ ngay để giải quyết vấn đề. Khi đó, nếu có quỹ ngay từ đầu sẽ giải quyết được những vấn đề cấp bách, cấp thiết. Sau đó, khi nguồn lực nhà nước không đủ thì cần phải huy động tiếp.

"Việc này cũng nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 22-NQ/TW của Bộ Chính trị, phải tổ chức tốt phòng thủ dân sự từ sớm, từ xa, phòng là chính và từ khi sự cố, thảm họa chưa xảy ra", Thượng tướng Nguyễn Tân Cương nhấn mạnh. 

Mặt khác, theo Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, việc quy định Quỹ phòng thủ dân sự cũng không trái với các quy định về ngân sách nhà nước.

"Quỹ phòng thủ dân sự do Chính phủ thành lập, có nguồn thu từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tự nguyện đóng góp. Trong trường hợp cấp bách thì Thủ tướng Chính phủ mới điều tiết từ các quỹ khác có liên quan đến phòng thủ dân sự. Quỹ phòng thủ dân sự độc lập với ngân sách nhà nước nhằm hỗ trợ cho các đối tượng dễ bị tổn thương và nhân dân bị thiệt hại. Quỹ này sẽ giao cho Bộ Tài chính quản lý, hướng dẫn sử dụng quỹ này để bảo đảm chặt chẽ", Thượng tướng Nguyễn Tân Cương nói rõ.

"Việc thành lập quỹ là cần thiết nhằm giải quyết các vấn đề cấp bách ngay từ đầu", Thượng tướng Nguyễn Tân Cương một lần nữa nhấn mạnh.

Về phía cơ quan thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cũng cho biết, hiện có 2 loại ý kiến về vấn đề này.

Cơ quan thẩm tra nghiêng về phương án thành lập Quỹ phòng thủ dân sự. Bởi lẽ, hoạt động phòng thủ dân sự có phạm vi rất rộng, liên quan đến nhiều lĩnh vực đời sống xã hội, xử lý những vấn đề quan trọng tầm quốc gia liên quan đến phòng, chống, khắc phục hậu quả chiến tranh; phòng, chống, khắc phục hậu quả thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh; bảo vệ nhân dân, cơ quan, tổ chức và nền kinh tế quốc dân.

Cùng với đó, quỹ thực hiện trên nguyên tắc tự nguyện, không bắt buộc; được sử dụng trong điều kiện nguồn ngân sách nhà nước không đáp ứng kịp thời, trong khi yêu cầu tài lực khi có thảm họa, sự cố xảy ra là rất lớn, cấp thiết và rất khẩn trương để góp phần hạn chế ảnh hưởng của thảm họa, sự cố.

Trong khi đó, hiện nay có nhiều dạng sự cố, thảm họa hiện không có nguồn quỹ để sử dụng khi xảy ra. Thực tiễn cũng cho thấy nếu có Quỹ phòng thủ dân sự sẽ có ngay nguồn lực để chủ động thực hiện các hoạt động cứu trợ khẩn cấp, làm giảm thiểu thiệt hại do thảm họa, sự cố gây ra như trong phòng, chống dịch Covid-19 tại Việt Nam cho thấy rất cần có ngay nguồn lực để mua vắc-xin, kịp thời chống dịch nhưng không có quỹ nên Chính phủ lập ra quỹ vắc-xin...

THẢO PHƯƠNG