Xây dựng các chính sách vượt trội hình thành Trung tâm tài chính tại Việt Nam

Trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, Chính phủ đã khảo sát, tổ chức nhiều hội thảo tham vấn ý kiến các định chế tài chính lớn, các nhà đầu tư, chuyên gia trong nước và quốc tế và đều được đánh giá các cơ chế, chính sách đề xuất tại dự thảo nghị quyết có tính đột phá, cạnh tranh.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp. Ảnh: PHẠM THẮNG

Trong đó, chính sách thuế, đất đai, hạ tầng, nhân lực, một số quy định về bảo hiểm,... đã vượt trội so với một số trung tâm tài chính quốc tế khác. Một số chính sách tiệm cận với thông lệ quốc tế như mô hình quản lý, ngôn ngữ, xuất nhập cảnh, kế toán, lao động việc làm, fintech, sandbox, hợp tác công-tư (PPP)... Một số chính sách có lộ trình mở cửa có kiểm soát, điều chỉnh dần như ngoại hối, giải quyết tranh chấp...

Qua nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và xuất phát từ chủ trương phát triển trung tâm tài chính một cách toàn diện, có tính chiến lược, căn cứ trên tiềm năng, lợi thế riêng của từng địa phương và yêu cầu phát triển cân đối, hài hòa vùng miền, Chính phủ đã báo cáo Bộ Chính trị về việc thành lập trung tâm tài chính đặt tại 2 thành phố là Thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Đà Nẵng, có sự phân công chức năng và định hướng rõ ràng và đã được Bộ Chính trị đồng ý.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi, đại diện cơ quan thẩm tra, cho biết Thường trực Ủy ban thống nhất với nhiều nội dung tiếp thu, giải trình và dự thảo Nghị quyết, Báo cáo của Chính phủ.

Ủy ban đề nghị việc ban hành các quy định tại dự thảo Nghị quyết cần bảo đảm các nguyên tắc là: Thực hiện nghiêm Quy định số 178-QĐ/TW ngày 27-6-2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp trong ban hành các quy định; bảo đảm tính khả thi, kịp thời, khách quan, bảo vệ được lợi ích quốc gia, quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp và các chủ thể liên quan.

Cùng với đó, bảo đảm các điều kiện để thực thi đối với các quy định được ban hành, trong đó phải chú trọng đến nguồn lực thực hiện, bảo đảm khả năng cân đối của ngân sách Nhà nước, trong đó có ngân sách địa phương; quy định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc ban hành các quy định khác với pháp luật hiện hành, bảo đảm tuân thủ đúng nguyên tắc quyền hạn đi đôi với trách nhiệm...

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi báo cáo tại cuộc họp. Ảnh: PHẠM THẮNG

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ: Việc xây dựng trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam có vai trò thúc đẩy tăng trưởng đất nước, với mong muốn từ nay đến năm 2030, tăng trưởng kinh tế đạt hai con số. Nội dung này đã 3 lần được cấp có thẩm quyền cho ý kiến. Đến nay, các cơ quan đã thống nhất phương án tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, nghị quyết chỉ nên quy định vấn đề chung, mang tính nguyên tắc; Chính phủ ban hành hướng dẫn cụ thể để đảm bảo linh hoạt, kịp thời, phân cấp cho 2 thành phố: Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng những nội dung gắn với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của địa phương, đề cao tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, việc xây dựng trung tâm tài chính quốc tế khác với hình thành khu thương mại tự do, do đặc trưng yếu tố luân chuyển dòng vốn, tiền tệ liên tục, xuyên biên giới. Do đó, quy định phải gắn với giám sát, quản lý rủi ro, đảm bảo an ninh, an toàn thị trường tài chính tiền tệ.

Theo Chủ tịch Quốc hội, việc phát triển khung pháp lý cho hoạt động trung tâm tài chính quốc tế cần có tính đột phá so với quy định pháp luật hiện hành. Do đó, các cơ quan cần tiếp tục phối hợp, rà soát những nội dung tương tự như quy định hiện hành hoặc đang được Quốc hội xem xét tại các dự thảo luật, nghị quyết sắp tới sẽ thông qua. Trong quá trình triển khai thực hiện cần hết sức lưu ý ngăn chặn, phòng ngừa rủi ro.

Về thành lập sàn giao dịch, nền tảng giao dịch tại trung tâm tài chính quốc tế, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, cần có hướng dẫn triển khai đồng bộ, xây dựng cơ chế giám sát chặt chẽ, minh bạch, có cơ chế đảm bảo tách bạch, quản lý phù hợp giữa cơ quan giao dịch, giữa các thành viên trung tâm tài chính quốc tế, đảm bảo giữa các thành viên trung tâm tài chính quốc tế với các tổ chức, cá nhân nước ngoài, tổ chức, cá nhân trong nước, có phương án phòng ngừa rủi ro lợi dụng chính sách, hợp thức hóa dòng tiền bất hợp pháp, rủi ro đầu cơ.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: PHẠM THẮNG

Về chính sách thuế, có cơ chế kiểm soát, hướng dẫn cụ thể việc áp dụng ưu đãi đối với doanh nghiệp, vừa có hiện diện thương mại hoạt động tại trung tâm tài chính, vừa có hoạt động ngoài trung tâm tài chính, tránh lợi dụng chính sách, ảnh hưởng đến tính công bằng trong cạnh tranh.

Về chính sách đất đai, Chủ tịch Quốc hội đánh giá, việc thế chấp quyền sử dụng đất đai tại các tổ chức tín dụng nước ngoài là nội dung mới so với quy định hiện hành. Do đó, cần được hướng dẫn cụ thể hơn, nhất là trong vấn đề xử lý tài sản, để đảm bảo tránh phát sinh tranh chấp, khiếu kiện.

Việc cho phép Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng tăng thêm bội chi so với mức bội chi ngân sách địa phương hằng năm đã được Quốc hội quyết định, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, nội dung này liên quan đến trần bội chi ngân sách địa phương đã được quy định trong Nghị quyết của Kế hoạch tài chính 5 năm giai giai đoạn 2021-2025.

“Đây là chủ trương lớn, chúng ta phải làm kỹ, chặt chẽ, thận trọng, áp dụng luật pháp quốc tế vào trung tâm tài chính này nhưng phải phù hợp với điều kiện luật pháp của Việt Nam”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Trong phiên họp chiều nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc ủy quyền cho Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam phê duyệt một số nội dung trong hoạt động dầu khí; việc xử lý nguồn thu hồi nợ của các chương trình tín dụng chính sách do ngân sách nhà nước cấp đã hết thời gian thực hiện tại Ngân hàng Chính sách xã hội.

VŨ DUNG