Cần có một tạp chí giới thiệu văn học Việt Nam
Do tiếng Việt không phải là ngôn ngữ phổ biến nên để giới thiệu văn học Việt Nam ra thế giới nhất thiết cần đẩy mạnh dịch thuật. Khi chúng ta chưa có đủ tài lực để dịch hàng loạt tác phẩm dưới dạng sách in, việc cho ra đời một tạp chí chuyên để quảng bá văn học Việt Nam sẽ là hợp lý hơn cả.
Ai cũng biết, văn học là “bức tranh” đầy đủ và sinh động nhất về tất cả hoạt động trong đời sống của mỗi dân tộc. Ý thức được điều này, cách đây hơn 20 năm, Hội Nhà văn Việt Nam đã xuất bản tạp chí tiếng Anh với tên gọi The Vietnam Literature Review (Tạp chí Văn học Việt Nam) để quảng bá văn học Việt Nam. Vì nhiều nguyên nhân, tạp chí này chỉ ra được vài số rồi đình bản, mỗi số có khi cách nhau... vài năm nên thực ra không để lại ấn tượng gì. Dư luận cũng không biết những tờ tạp chí này được phát hành và quảng bá như thế nào?
Độc giả 5 châu lâu nay biết đến văn học Việt Nam thông qua các cuốn sách dịch, các công trình nghiên cứu có tính tổng thuật. Thỉnh thoảng mới có một vài số chuyên đề về văn học Việt Nam của các tờ báo, tạp chí đối ngoại. Tác phẩm văn học được dịch hoặc giới thiệu chủ yếu là văn học trung đại và văn học cách mạng. Tình hình không có đổi khác trong một thời gian dài khiến nhiều độc giả nước ngoài vẫn chỉ biết đến văn học Việt Nam với “Truyện Kiều” (Nguyễn Du) và vẫn nghĩ rằng chiến tranh chưa kết thúc ở Việt Nam.
![]() |
Tạp chí The Vietnam Literature Review hiện đã đình bản. Ảnh: NGUYỄN LÂM |
Gần đây, văn học Việt Nam đương đại được chú ý dịch nhiều hơn nhưng chủ yếu thông qua mối quan hệ cá nhân, không theo một dự án được tổ chức bài bản. Chưa bàn đến chất lượng dịch thuật, về mặt nội dung tác phẩm, bao giờ độc giả cũng có xu hướng “chuộng lạ” (exotisme), vì thế, nhiều cá nhân, tổ chức khi lựa chọn tác phẩm văn học Việt Nam có yếu tố “lạ lùng”, thậm chí nhiều tác phẩm nhạy cảm, “có vấn đề”. Điều này dẫn đến độc giả khi đọc văn học Việt Nam dễ bị thiên kiến, ấn tượng với những hình ảnh méo mó về đất nước và con người chúng ta.
Yêu cầu giới thiệu những tác phẩm xuất sắc của văn học Việt Nam, phản ánh trung thực xã hội Việt Nam trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, các cơ quan liên quan chưa ngồi lại với nhau để nghiên cứu khả thi một dự án dịch thuật văn học. Trong khi đó, Trung tâm sách quốc gia Pháp hằng năm cấp ngân sách hỗ trợ các nhà xuất bản Việt Nam mua bản quyền, trả cho dịch giả, thậm chí là cả quá trình xuất bản cuốn sách. Tương tự, Quỹ Tổng thống Nga tài trợ để dịch văn học Nga tại 40 quốc gia.
Để triển khai một dự án dịch thuật tầm cỡ quốc gia sẽ có rất nhiều vấn đề cần giải quyết: Đầu tiên là huy động và bố trí kinh phí, lựa chọn tác phẩm, tìm người dịch đủ tầm, tìm hình thức quảng bá thích hợp, thương mại hóa nếu có thể.
Đầu tư dịch một tác phẩm văn học khá tốn kém. Cho nên, trong khi chờ đợi một dự án dịch sách, nên thành lập một tạp chí giới thiệu văn học Việt Nam ra nước ngoài là điều khả dĩ, ít tốn kém hơn. Ngôn ngữ được lựa chọn tất nhiên là tiếng Anh, vì đây là ngôn ngữ phổ biến nhất trên toàn cầu.
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cho biết: Mỗi năm chỉ cần làm 1-2 số, mỗi số dày khoảng vài trăm trang, in số lượng nhất định gửi vào các thư viện, trung tâm học thuật uy tín trên thế giới. Như vậy, chắc chắn văn học Việt Nam sẽ được biết đến rộng rãi hơn.
Cùng với phiên bản giấy, có ý kiến cho rằng cần cho ra đời song song một phiên bản tạp chí trực tuyến hoặc một dạng trang thông tin, lưu trữ về văn học Việt Nam. Đây là cách làm mà Hàn Quốc đang thực hiện khá thành công. Người Hàn Quốc dịch rất nhiều tác phẩm văn học tiếng Hàn sang tiếng Anh rồi lưu trữ ở một số website, độc giả rất tiện tra cứu, thưởng thức.
Chưa có một tính toán nào để biết chính xác kinh phí chi cho một tạp chí quảng bá văn học là bao nhiêu. Nhưng nhiều người ước đoán không quá nhiều so với kinh phí chi cho một số dự án khác của ngành văn hóa. Trước mắt, khả năng cao phải sử dụng ngân sách nhà nước vì tạp chí khó có khả năng kinh doanh và cũng khó thu hút nguồn lực xã hội hóa. Theo thời gian, ngân sách đầu tư có thể sẽ ít đi nếu Nhà nước sử dụng quyền lực, uy tín kêu gọi xã hội góp sức.
Mọi khó khăn sẽ vượt qua nếu thực sự muốn làm vì lợi ích chung. Để qua văn học, bạn bè quốc tế có thể khám phá ra cả một chặng đường lịch sử hào hùng, những nét đặc trưng về xã hội, văn hóa ở đất nước Việt Nam thân yêu của chúng ta.
HÀM ĐAN
Tin mới
Rượu Ngô men lá Na Hang: Tinh hoa văn hóa và nghề làm Rượu truyền thống
Vùng đất Na Hang, Tuyên Quang không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi gìn giữ những giá trị văn hóa đặc sắc, một trong số đó là rượu ngô men lá – thứ thức uống độc đáo mang đậm bản sắc của cộng đồng các dân tộc vùng cao.
OCOP - Động lực xanh cho phát triển nông thôn bền vững ở Lào Cai
Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đang trở thành “làn gió mới” giúp Lào Cai phát huy lợi thế bản địa, nâng cao chất lượng sản phẩm nông nghiệp, đồng thời mở ra hướng phát triển kinh tế nông thôn bền vững gắn với xây dựng nông thôn mới. Những con số tăng trưởng về số lượng, chất lượng sản phẩm, sự tham gia tích cực của các hợp tác xã (HTX), hộ gia đình, doanh nghiệp và người dân vùng cao đã chứng minh OCOP không còn là khẩu hiệu mà đã thực sự tạo ra thay đổi từ gốc rễ.
Phát hiện hơn 1,6 tấn thịt mắc dịch tả lợn Châu Phi chuẩn bị bán ra thị trường
Rạng sáng 30/7, đoàn liên ngành tỉnh Thanh Hóa bất ngờ kiểm tra 5 cơ sở giết mổ tại ba xã Thọ Bình, Kiên Thọ và Lam Sơn, phát hiện hơn 1,6 tấn thịt lợn nhiễm virus dịch tả lợn Châu Phi chuẩn bị được đưa đi tiêu thụ. Vụ việc có dấu hiệu hình sự và đã được chuyển cơ quan công an để điều tra, xử lý theo quy định.
Thanh Hoá: Chủ động kiểm soát thị trường, góp phần ngăn chặn Dịch tả lợn Châu Phi lan rộng
Trước diễn biến phức tạp và nguy cơ tái bùng phát của dịch tả lợn châu Phi, thực hiện chỉ đạo của Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, UBND tỉnh Thanh Hóa và Sở Công thương tỉnh. Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) Thanh Hóa đã kịp thời ban hành các văn bản chỉ đạo và triển khai đồng bộ, quyết liệt, có hiệu quả các biện pháp kiểm tra, kiểm soát nhằm ngăn chặn kịp thời nguy cơ lây lan dịch bệnh từ hoạt động vận chuyển, kinh doanh lợn và sản phẩm từ lợn không đảm bảo điều kiện an toàn.
Lâm Đồng mạnh tay xử lý vi phạm lĩnh vực phụ tùng xe máy
Trước thực trạng hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) lĩnh vực phụ tùng xe máy, ô tô len lỏi ngày càng tinh vi vào thị trường, lực lượng Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh Lâm Đồng đang siết chặt kiểm tra, đồng thời kiên quyết xử lý các hành vi vi phạm, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và doanh nghiệp làm ăn chân chính.
Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ Xây dựng nhiệm kỳ 2025 - 2030
Sáng 5-8, tại Hà Nội, đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ dự Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ Xây dựng lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025 - 2030.