Liên kết đào tạo, giải pháp để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

Nhiều lĩnh vực thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao

Hiện nay, nguồn nhân lực chất lượng cao cho các doanh nghiệp rất thiếu, đặc biệt trong những lĩnh vực đòi hỏi phải đáp ứng yêu cầu ngày càng cao theo tiêu chuẩn quốc tế và hội nhập như: Điện-điện tử, cơ khí, công nghệ thông tin, hàng không... Đơn cử trong lĩnh vực công nghệ thông tin (CNTT), hiện nay, lượng doanh nghiệp công nghệ số đăng ký hoạt động tại nước ta ước khoảng 70.800 doanh nghiệp. Tổng số nhân lực toàn ngành CNTT-điện tử viễn thông đạt hơn 1 triệu người. Tuy nhiên, nguồn nhân lực CNTT lại đang không đủ để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Dự báo từ nay đến năm 2024, Việt Nam thiếu khoảng 150.000-200.000 kỹ sư CNTT mỗi năm. Theo các chuyên gia, sự thiếu hụt này một phần nguyên nhân đến từ chất lượng của đội ngũ lao động, tuy đông nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu khi tuyển dụng của các doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội liên kết với các doanh nghiệp để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Ảnh: LA DUY

Tương tự lĩnh vực CNTT, ngành hàng không Việt Nam cũng đang đối mặt với vấn đề thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao. Ông Trần Quốc Hoài, Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Kỹ thuật máy bay (VAECO) cho biết: "Ngành hàng không Việt Nam có rất nhiều tiềm năng để phát triển. Với dân số hơn 100 triệu người thì nhu cầu về vận chuyển hàng không rất lớn, số lượng máy bay đáp ứng nhu cầu phải khoảng 600 chiếc và các dự án phát triển của ngành hàng không Việt Nam cũng đang được triển khai. Tuy nhiên, nhân lực ngành hàng không của Việt Nam hiện rất thiếu bởi các trường đại học đào tạo lĩnh vực này không nhiều và chất lượng đào tạo không đồng đều. Tại VAECO trước đây, tuyển dụng nhân lực kỹ thuật hàng không từ một số trường đào tạo trong nước không đáp ứng được như kỳ vọng. Sau khi tuyển vào, VAECO phải đào tạo thêm nhiều lớp cơ bản về kỹ thuật hàng không thì những nhân lực này mới có thể làm được việc".

Đào tạo theo đơn đặt hàng

Để giải quyết vấn đề nguồn nhân lực chất lượng cao, năm 2018, VAECO đã ký kết hợp tác với Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH) về đào tạo lĩnh vực kỹ thuật hàng không. Chương trình hợp tác dựa trên sự hỗ trợ tài chính của Tập đoàn Airbus cùng với Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines), VAECO, Viện Hàng không vũ trụ Pháp cùng liên minh gồm 40 trường đại học và viện nghiên cứu uy tín của Pháp. Chương trình được xây dựng với mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực bảo trì, bảo dưỡng máy bay, đáp ứng cho sự phát triển mạnh mẽ của ngành hàng không Việt Nam. Sinh viên của USTH được học lý thuyết kết hợp thực hành với những kỹ sư giàu kinh nghiệm tại các xưởng bảo dưỡng của VAECO để tích lũy kiến thức và sớm làm quen với môi trường làm việc chuyên nghiệp. Sinh viên sau khi tốt nghiệp chương trình cử nhân tại USTH và có chứng chỉ đào tạo cơ bản bảo dưỡng máy bay mức B1 của Cục Hàng không Việt Nam được VAECO cam kết tuyển dụng.

Theo ông Trần Quốc Hoài: Việc hợp tác giữa các đơn vị tuyển dụng với những cơ sở đào tạo trong ngành hàng không là hướng đi rất đúng và cần phát triển hơn nữa. Mô hình này cần thiết cho mọi lĩnh vực không chỉ riêng đối với ngành hàng không, giúp các đơn vị tuyển dụng chủ động hơn về nguồn nhân lực đáp ứng cả về chất lượng và số lượng. Hiện nay, VAECO hợp tác duy nhất với USTH về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực kỹ thuật hàng không. Tuy nhiên, mỗi khóa học của USTH mới chỉ đào tạo được khoảng 30 học viên, trong khi nhu cầu tuyển dụng của VAECO hằng năm là hơn 100 học viên. Vì vậy, thời gian tới, VAECO sẽ tích cực hợp tác sâu rộng hơn với các trường đại học trong và ngoài nước để có thêm nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành kỹ thuật hàng không.

Ông Hoàng Đức Thảo, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho biết: "Hiện nay, hiệp hội cũng như các doanh nghiệp đang nỗ lực hợp tác với các trường đại học để đào tạo sinh viên theo nhu cầu "đặt hàng". Phương thức này giúp doanh nghiệp chủ động nguồn nhân lực được đào tạo bài bản theo đúng yêu cầu, phục vụ cho chiến lược phát triển bền vững và hội nhập quốc tế. Đồng thời, giúp nhà trường thu hút thêm sinh viên, tăng cường mối quan hệ với doanh nghiệp trong việc đổi mới chương trình đào tạo theo hướng cập nhật các công nghệ tiên tiến, hiện đại, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ áp dụng trong các doanh nghiệp. Đặc biệt, sinh viên không phải lo lắng về tài chính, được học tập kiến thức sát thực tế của chính doanh nghiệp nơi họ sẽ gắn bó lâu dài, được đào tạo kỹ năng mềm, văn hóa doanh nghiệp và được bảo đảm có việc làm đúng chuyên ngành đào tạo".

Sinh viên Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội thực tập tại Công ty TNHH MTV Kỹ thuật máy bay.

Đẩy mạnh kết hợp 3 “nhà”

Nói về khó khăn trong việc hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp, theo TS Phạm Xuân Khánh, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội: Hiện nay, vẫn thiếu văn bản hướng dẫn cho phép các doanh nghiệp đầu tư cơ sở vật chất vào nhà trường để phục vụ công tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Do đó, các chính sách về vấn đề này cần thay đổi theo hướng mở, tạo điều kiện xã hội hóa cho các doanh nghiệp có nhiều thuận lợi hơn trong việc đầu tư giúp nhà trường có thêm nguồn lực về trang thiết bị phục vụ công tác đào tạo.

PGS, TS Lê Hồng Quân, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội đề xuất, đối với các trường đại học, cần đẩy mạnh công tác dự báo nhu cầu thị trường nhân lực trong tương lai gần và xa hơn để mở ngành đào tạo phù hợp; thường xuyên mời các chuyên gia từ doanh nghiệp đến nhà trường chia sẻ nghề nghiệp, kết hợp giảng dạy chính khóa với các hoạt động ngoại khóa ở các doanh nghiệp. Đẩy mạnh kết hợp 3 “nhà”: Nhà trường-nhà khoa học-doanh nghiệp trong đào tạo nhân lực đáp ứng nhu cầu cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0. Đối với các doanh nghiệp, cần tham gia đào tạo bằng cách góp ý về xây dựng, đánh giá và cải tiến chương trình đào tạo, để nhà trường có những chỉnh sửa phù hợp với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp.

Bài và ảnh: LA DUY