Quân sự thế giới hôm nay (13-6): Romania sẽ nhượng Patriot cho Ukraine? Điều gì khiến F-16 của Bulgaria "đáng gờm"?

* Romania sẽ nhượng hệ thống phòng không Patriot cho Ukraine?  

Tổng thống Romania Klaus Iohannis cho biết, Hội đồng quốc phòng nước này sẽ họp vào tuần tới để thảo luận về khả năng nhượng lại hệ thống phòng không Patriot cho Ukraine.

Vào cuối tháng 3-2024, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết cần ít nhất 25 hệ thống phòng không Patriot, mỗi hệ thống được trang bị 6 đến 8 bệ phóng.

Hệ thống phòng không Patriot của Romania. Ảnh: NATO

Romania hiện sở hữu 7 hệ thống Patriot, được đặt hàng vào năm 2017. Trong đó 4 hệ thống đã được bàn giao, và duy nhất 1 hệ thống được thông báo là đã đi vào hoạt động vào tháng 11-2023. Với tổng chi phí lên đến khoảng 4 tỷ USD, đây là thương vụ đắt nhất trong lịch sử quốc phòng Romania. Khoản chi này nhấn mạnh cam kết của Romania đối với quốc phòng và giá trị chiến lược của các hệ thống Patriot trong kho vũ khí của nước này.

Tổng thống Iohannis nhấn mạnh, quyết định nhượng lại hệ thống Patriot sẽ được đưa ra sau khi tham khảo kỹ lưỡng các chuyên gia quân sự và trong nội bộ Hội đồng quốc phòng.

Hiện tại có nhiều ý kiến trái chiều liên quan đến thông tin này. Nhiều ý kiến phản đối khi cho rằng, mỗi hệ thống Patriot đều rất quan trọng đối với hệ thống phòng không Romania, đặc biệt trong bối cảnh hiện chỉ có 1 trong 4 hệ thống hoạt động. Việc nhượng lại một trong những hệ thống này sẽ làm giảm đáng kể khả năng phòng thủ của Romania trước các mối đe dọa từ tên lửa đạn đạo và trên không.

* F-16 Falcon của Bulgaria có đặc điểm gì mới?

Bulgaria dự kiến sẽ nhận lô tiêm kích F-16 Block 70/72 đầu tiên từ nhà sản xuất Lockheed Martin của Mỹ vào quý I năm 2025. Máy bay chiến đấu đa nhiệm này được đánh giá là phiên bản mạnh nhất trong gia đình chiến đấu cơ F-16 Fighting Falcon. Điều gì khiến tiêm kích này “đáng gờm” như vậy?

Theo Army Recognition, điểm khiến F-16 Block 70/72 của Không quân Bulgaria trở nên khác biệt nằm ở lớp sơn “Have Glass”. Theo đó, lớp sơn trên F-16 Fighting Falcon là lớp phủ chuyên dụng được thiết kế để giảm thiểu tiết diện phản xạ radar (RCS) của máy bay. Nó kết hợp trực tiếp vật liệu hấp thụ radar (RAM) vào sơn, khiến tiêm kích có thể “né” được hệ thống radar của đối phương. Điều này giúp nâng cao khả năng sống sót trong môi trường có mối đe dọa cao, nơi phổ biến vũ khí dẫn đường bằng radar.

Thành phần chính của sơn “Have Glass” là một lớp các hạt sắt từ được nhúng bên trong lớp phủ. Những hạt này hấp thụ và tiêu tán sóng radar thay vì phản xạ chúng trở lại nguồn phát radar, từ đó làm giảm cường độ tín hiệu phản hồi giúp máy bay khó bị phát hiện hơn.

Ngoài các hạt sắt từ, lớp sơn “Have Glass” còn có một lớp dẫn điện được thiết kế để phân tán sóng radar, khiến các hệ thống radar khó xác định chính xác máy bay hơn bằng cách chia nhỏ và phân tán sóng radar theo nhiều hướng. 

Là máy bay chiến đấu đa nhiệm, F-16 Block 70 ban đầu được phát triển bởi General Dynamics và hiện do Lockheed Martin sản xuất. Biến thể Block 70 kết hợp nhiều nâng cấp về hệ thống điện tử hàng không, cải tiến về cấu trúc và tích hợp hệ thống, khiến nó trở thành một trong những phiên bản tiên tiến nhất của nền tảng F-16.

F-16 Block 70/72 được ra mắt tại Triển lãm hàng không Singapore vào tháng 2-2012. Ảnh: Lockheed Martin

F-16 Block 70 có chiều dài 15,03m, sải cánh 9,96m và cao 5,09m, trọng lượng cất cánh tối đa 21.772kg, cho phép nó mang theo lượng lớn vũ khí và nhiên liệu. Tiêm kích này được trang bị một động cơ phản lực Pratt & Whitney F100-PW-229 hoặc General Electric F110-GE-129, cung cấp lực đẩy lên tới 29.000 pound, cho phép đạt tốc độ vượt Mach 2 (khoảng 2.390km/giờ) và mang lại khả năng cơ động cũng như hiệu suất vượt trội trong nhiều tình huống chiến đấu khác nhau.

F-16 Block 70 sở hữu các hệ thống radar tiên tiến như radar AN/APG-83 có chùm tia chiếu xạ linh hoạt có thể mở rộng (SABR) do Northrop Grumman phát triển với khả năng phát hiện, theo dõi và tiếp cận mục tiêu được cải tiến giúp nâng cao khả năng nhận biết tình huống và hiệu quả chiến đấu của máy bay. Buồng lái được trang bị hiện đại với màn hình lớn, độ phân giải cao và có khả năng liên kết dữ liệu nâng cao, giúp  phi công quản lý thông tin và ra quyết định nhanh hơn và chính xác hơn trong các nhiệm vụ.

Một đặc điểm khác nổi bật của F-16 Block 70 là khả năng mang nhiều loại vũ khí, bao gồm tên lửa không đối không như AIM-120 AMRAAM và AIM-9X Sidewinder, tên lửa không đối đất AGM-65 Maverick và bom dẫn đường chính xác như GBU-12 Paveway II và GBU-31 JDAM. Ngoài ra, máy bay được trang bị nhiều thùng nhiên liệu ngoài và hệ thống trinh sát để hỗ trợ thực hiện nhiều nhiệm vụ khác nhau.

* Máy bay A-100 Premier của Nga bước vào giai đoạn thử nghiệm cuối cùng

Army Recognition dẫn thông tin từ Nga cho biết, nguyên mẫu máy bay A-100 Premier AWACS đang bước vào giai đoạn cuối cùng trong quá trình thử nghiệm toàn diện hệ thống phát hiện radar tầm xa trên máy bay trong điều kiện cận chiến. Là kết quả hợp tác giữa Công ty Máy bay Beriev và Công ty kỹ thuật vô tuyến Vega, A-100 có thể theo dõi 301 mục tiêu cùng lúc ở khoảng cách lên tới 550km.

Theo thông tin hiện có, máy bay cảnh báo sớm và chỉ huy trên không A-100 (còn gọi là Izdeliye PM) có bán kính hoạt động từ 4.250 đến 4.750km nhờ được trang bị 4 động cơ phản lực Aviadvigatel PS-90A-76. Máy bay có thể duy trì hoạt động trong hơn 10 giờ mà không cần tiếp nhiên liệu.

A-100 được phát triển dựa trên khung máy bay Ilyushin Il-76MD-90A, phiên bản hiện đại hóa của máy bay vận tải quân sự Il-76. Khung máy bay này cung cấp một nền tảng mạnh mẽ và đáng tin cậy cho các hệ thống tiên tiến của A-100. Một trong những đặc điểm nổi bật của A-100 là mái vòm radar xoay được gắn trên thân máy bay. Mái vòm chứa radar mảng pha quét điện tử chủ động Premier mới của Vega với phạm vi bao phủ 360 độ. Radar này thể hiện một bước nhảy vọt về công nghệ của Nga, mang lại khả năng phát hiện, theo dõi và biện pháp đối phó điện tử nâng cao. 

A-100 trải qua quá trình thử nghiệm rộng rãi sau khi thực hiện chuyến bay đầu tiên vào tháng 11-2017. Ảnh: Army Recognition

A-100 đóng vai trò là hệ thống điều khiển và cảnh báo sớm trên không, tương tự như các máy bay AWACS của NATO như Boeing E-3 Sentry. Hệ thống radar của A-100 có thể phát hiện và theo dõi đồng thời tới 300 mục tiêu ở phạm vi lên tới 550km đối với mục tiêu trên không và 450km đối với mục tiêu trên biển. Khả năng này rất cần thiết cho nhiệm vụ phòng không, giúp chống lại các mối đe dọa một cách hiệu quả. Ngoài vai trò giám sát, A-100 còn có thể thực hiện các chức năng chỉ huy và kiểm soát, chỉ đạo các lực lượng không quân, mặt đất và hải quân trong các hoạt động.

Về mặt kỹ thuật, A-100 có chiều dài 46,59m, sải cánh 50,5m và chiều cao 14,76m. Máy bay có thể đạt tốc độ tối đa 900km/giờ, trần bay 13.500m, phạm vi hoạt động 7.500km. Phi hành đoàn của máy bay thường bao gồm 16 thành viên và trọng lượng cất cánh tối đa là 195.000kg.

TRẦN HOÀI (tổng hợp)