• Click để copy

Tết Hàn thực nhớ mẹ

Mồng ba tháng Ba (Âm lịch) năm nào cũng vậy, mẹ lại tất bật bên chiếc cối đá nặng mấy chục cân từ sáng sớm để chuẩn bị xay bột, tiếng cối xay “ù ù” làm bừng tỉnh cả không gian tĩnh mịch của làng quê yên bình.

Chẳng đợi mẹ lên tiếng, tôi nhanh nhảu chạy xuống bếp bưng gạo mẹ đã ngâm từ tối hôm trước lên. Hương thơm của gạo nếp cái hoa vàng thoang thoảng. Mẹ bảo, phải nếp quê mình thì bánh mới ngon được. Đôi tay mẹ thong thả cầm vào tay quay bột theo vòng tròn, cái tiếng ù ù của cối xay vang lên sao mà vui đến thế. Nhìn mẹ làm đơn giản vậy thôi chứ mình làm thì khó có thể để di chuyển được cối xay. 

Cối đá được mẹ kê cao, bên dưới là chậu làm bằng gang để đón lấy dòng sữa tinh túy từ hạt ngọc của đất trời. Điều kỳ diệu là chỉ cần cho nửa bát gạo cùng chút nước lọc vào lòng cối xoay đều thì dòng bột sữa trắng ngần từ từ chảy theo cái rãnh ở thành cối.

Từng viên bánh trôi tròn trịa cứ thế được tạo nên dưới đôi bàn tay khéo léo của mẹ. Viên bột nhỏ nhắn vậy mà lại chứa đựng trong mình nào đường mật nâu ngọt ngào, nào đỗ xanh vàng ươm rồi điểm xuyết thêm chút vừng và cọng dừa nạo béo ngậy, thơm lừng.

 
 
 
 
Tết Hàn thực – 3 tiếng như gợi lại trong lòng cả một trời ký ức! Mọi thứ cứ lộn xộn trong đầu chẳng tài nào sắp xếp lại cho tròn vẹn. Cái thứ bánh trăng trắng ngọt mềm ấy chứa đựng biết bao kỷ niệm gắn bó… 

Tết Hàn thực – 3 tiếng như gợi lại trong lòng cả một trời ký ức! Mọi thứ cứ lộn xộn trong đầu chẳng tài nào sắp xếp lại cho tròn vẹn. Cái thứ bánh trăng trắng ngọt mềm ấy chứa đựng biết bao kỷ niệm gắn bó… 

Đứa trẻ chưa lớn khi ấy còn được mẹ đọc cho nghe về bài thơ nổi tiếng của nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương: 

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn

Bảy nổi ba chìm với nước non

Rắn nát mặc dầu tay kẻ mặn 

Mà em vẫn giữ tấm lòng son”.

Mãi cho đến sau này, tôi mới hiểu được ý nghĩa của bài thơ ấy. Bài thơ ẩn sâu ý nghĩa sâu sắc về những người phụ nữ muôn thuở tảo tần son sắt, một lòng yêu chồng thương con. Về người phụ nữ Việt Nam đảm đang, tháo vát, chịu thương, chịu khó và có tấm lòng nhân hậu bao la như biển cả. 

Cũng giống như đêm 30 Tết được mẹ giao nhiệm vụ cho mấy anh chị em canh nồi bánh chưng thì tôi được canh một mình một nồi bánh trôi này. Từng viên bánh hoàn chỉnh được thả vào nồi nước sôi lăn tăn, bánh nổi lên mặt nước đợi chừng vài phút là mẹ vớt ra, ngâm vào nước lạnh để bánh “săn” lại. Nếu là bánh chay thì được chan vào bát chút nước cốt dừa hoặc chè bột sắn hương hoa bưởi trước hiên nhà. 

Đĩa bánh trôi, bánh chay được mẹ bày biện cạnh lọ loa kèn thơm dịu, thắp nén hương thơm mẹ nhẹ nhàng chắp tay, lòng thành kính cẩn: “Hôm nay là ngày ba tháng Ba (Âm lịch) gặp tiết Hàn Thực, con xin ông bà phù hộ độ trì…”. Mùi khói hương hòa quyện cùng vị bánh thơm thảo là lòng hiếu thảo của con cháu tưởng nhớ đến ông bà tổ tiên, dạy con cháu phải biết làm điều hay, lẽ phải…

Nhẹ nhàng, thanh cảnh nhưng bánh trôi, bánh chay đã khiến bao người thương nhớ nhất là khi được làm từ nhiều màu sắc khác nhau. Để rồi từ một món ăn chỉ phục vụ dịp lễ tết, nó đã trở thành món quà vặt ưa thích cho những người hảo ngọt. 

Nhẹ nhàng, thanh cảnh nhưng bánh trôi, bánh chay đã khiến bao người thương nhớ nhất là khi được làm từ nhiều màu sắc khác nhau. Để rồi từ một món ăn chỉ phục vụ dịp lễ tết, nó đã trở thành món quà vặt ưa thích cho những người hảo ngọt. 

Cũng thật lạ, chẳng hiểu có điều gì khiến lũ trẻ chúng tôi ngày ấy lại bị thu hút trước thứ bánh đến thế nhỉ? Phải chăng vì vỏ bánh trắng trong mịn màng từ thứ gạo chín phần nếp, một phần tẻ; hay tại viên đường phên ngọt lịm kín đáo dưới lớp vỏ áo, cũng chăng là do những hạt vừng rang bùi bùi ngậy ngậy, nhân đậu xanh thì mềm mà ngọt, hương hoa bưởi thoảng thơm sóng sánh trong vị ngọt sắn dây quấy với nước đường.

Tôi gặp Chef Hiếu Hugo (tên thật là Trần Trung Hiếu) - đầu bếp thổi hồn vào từng món ăn truyền thống giữa lòng Thủ đô. Anh chia sẻ: “Với thức quà thơm thảo từ hạt gạo luôn mang đến sự bình yên, no đủ, ấm êm nên được người Việt gọi bằng cái tên dân dã - Tết bánh trôi, bánh chay. Bánh trôi ngày nay đã được chế biến một cách đa dạng hơn nhiều, có màu đỏ từ gấc, màu xanh của lá nếp, màu trắng mộc mạc thuần khiết”.

Hương vị và ký ức đẹp đẽ cùng mẹ cứ thế quấn quýt tôi suốt cả thời thơ ấu, nó còn hiện hữu trong giấc mơ êm đềm, dìu dịu. Thời gian thấm thoát trôi đi, đứa trẻ cùng mẹ xay bột bên cối đá già cỗi giờ đã lớn khôn nhưng nhớ mùi khói, mùi bếp, mùi của tình thương chẳng thể phai nhòa. 

Bài và ảnh: HỒNG PHÚC

Bài liên quan

Tin mới

Điện Biên: Tìm thấy thi thể 2 nạn nhân bị lũ cuốn trôi​
Điện Biên: Tìm thấy thi thể 2 nạn nhân bị lũ cuốn trôi​

Trưa 2-8, Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự tỉnh Điện Biên thông tin, lực lượng chức năng đã tìm thấy thi thể hai nạn nhân bị lũ cuốn trôi rạng sáng 1-8 tại bản Háng Pu Xi, xã Xa Dung, tỉnh Điện Biên

Bệnh viện Bưu điện: 80 cặp vợ chồng có hoàn cảnh khó khăn được hỗ trợ thụ tinh ống nghiệm
Bệnh viện Bưu điện: 80 cặp vợ chồng có hoàn cảnh khó khăn được hỗ trợ thụ tinh ống nghiệm

Ngày 2-8, tại Hà Nội, Bệnh viện Bưu điện đã tổ chức Ngày hội tư vấn vô sinh, hiếm muộn 2025.

Cháy lớn tại xưởng sản xuất: Khói đen cuồn cuộn bao trùm khu dân cư kèm nhiều tiếng nổ lớn
Cháy lớn tại xưởng sản xuất: Khói đen cuồn cuộn bao trùm khu dân cư kèm nhiều tiếng nổ lớn

Xưởng sản xuất nằm trong hẻm ở Đồng Nai bất ngờ bốc cháy dữ dội. Khói đen cuồn cuộn phủ kín khu dân cư, kèm theo nhiều tiếng nổ lớn.

Phó thủ tướng Trần Hồng Hà trực tiếp chỉ đạo công tác khắc phục mưa lũ tại Điện Biên
Phó thủ tướng Trần Hồng Hà trực tiếp chỉ đạo công tác khắc phục mưa lũ tại Điện Biên

Sáng 2-8, tại Điện Biên, đồng chí Trần Hồng Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó thủ tướng Chính phủ, cùng đoàn công tác Trung ương đã trực tiếp kiểm tra công tác ứng phó, khắc phục mưa lũ tại xã Xa Dung.

Công an Sơn La giải cứu thành công 6 người dân bị mắc kẹt trong mưa lũ
Công an Sơn La giải cứu thành công 6 người dân bị mắc kẹt trong mưa lũ

Lực lượng Cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ (Công an tỉnh Sơn La) vừa giải cứu thành công 6 người tại xã Chiềng Khương bị mắc kẹt trong mưa lũ.

Hà Nội: 126 xã, phường đồng loạt ra quân tổng vệ sinh môi trường
Hà Nội: 126 xã, phường đồng loạt ra quân tổng vệ sinh môi trường

Sáng 2-8, UBND TP Hà Nội tổ chức phát động Lễ ra quân tổng vệ sinh môi trường trên địa bàn 126 xã, phường.