Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự Hội nghị triển khai năm học mới 2023-2024

Cùng tham dự Hội nghị có các đồng chí: Phó thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, đồng chí Nguyễn Thị Doan, nguyên Phó chủ tịch nước, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam, lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự Hội nghị tổng kết năm học 2022-2023 và triển khai nhiệm vụ năm học 2023-2024. Ảnh: DƯƠNG GIANG

Phát biểu khai mạc hội nghị, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đánh giá: Được sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự phối hợp hiệu quả của các ban, bộ, ngành Trung ương và các cấp ủy Đảng, chính quyền các địa phương; sự ủng hộ của đông đảo các tầng lớp nhân dân; đặc biệt là quyết tâm, trách nhiệm của đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục; cố gắng, nỗ lực của các em học sinh, sinh viên, học viên; toàn ngành giáo dục đã hoàn thành kế hoạch năm học 2022-2023, trong đó có nhiều kết quả tích cực.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn phát biểu khai mạc Hội nghị. Ảnh: Trung tâm Truyền thông và Sự kiện

Cụ thể, ngành giáo dục tiếp tục hoàn thiện thể chế, tạo hành lang pháp lý để thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo yêu cầu của Nghị quyết 29; công tác phổ cập giáo dục và xóa mù chữ tiếp tục được củng cố, duy trì với các chỉ tiêu thành phần được nâng cao; chất lượng giáo dục phổ thông cả đại trà và mũi nhọn tiếp tục nâng lên, được quốc tế ghi nhận và đánh giá cao; thí sinh tham dự các kỳ thi Olympic khu vực và quốc tế đạt thành tích cao; đội ngũ giáo viên, giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục phát triển cả về số lượng và chất lượng; tình trạng thừa, thiếu giáo viên đã có thêm nhiều giải pháp để khắc phục…

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, việc triển khai thực hiện kế hoạch năm học 2022-2023 vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: Tình trạng thiếu giáo viên; tình trạng thiếu trường lớp, quá tải tại các trường học tại các thành phố lớn, các khu đông dân cư; công tác hỗ trợ, tư vấn tâm lý, kỹ năng phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em, học sinh còn chưa thực sự hiệu quả; tình trạng bạo lực học đường, mất an toàn vệ sinh thực phẩm trong trường học vẫn còn xảy ra gây bức xúc trong dư luận. 

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: Trung tâm Truyền thông và Sự kiện

Với chủ đề “Đoàn kết, kỷ cương, sáng tạo, tiếp tục đổi mới theo chiều sâu, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo”, năm học 2023-2024, toàn ngành giáo dục xác định sẽ tập trung triển khai thực hiện một số nhiệm vụ trọng như: Hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về giáo dục; thực hiện hiệu quả chương trình giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên; nâng cao chất lượng, chuẩn hóa đội ngũ giáo viên, giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục các cấp; thu hút và sử dụng hiệu quả các nguồn lực đầu tư cho giáo dục; tăng cường công tác chính trị, tư tưởng, giáo dục quốc phòng an ninh; tăng cường công tác giáo dục thể chất, hoạt động thể thao, y tế trường học; bảo đảm an toàn trường học, chủ động phòng, chống và ứng phó hiệu quả với thiên tai, dịch bệnh; hội nhập quốc tế trong giáo dục; đẩy mạnh chuyển đổi số, cải cách hành chính trong toàn ngành. 

Tại hội nghị, đại biểu đã thảo luận, đánh giá về những kết quả, cũng như những tồn tại, hạn chế, bất cập của ngành giáo dục trong năm học vừa qua; trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm đã làm được của địa phương.  

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính biểu dương những thành tích mà ngành giáo dục đạt được trong năm học vừa qua. Thủ tướng cũng thẳng thắn chỉ ra một số tồn tại, hạn chế cần tập trung khắc phục trong thời gian tới như: Công tác hoàn thiện thể chế, tạo hành lang pháp lý cho đổi mới giáo dục, đào tạo triển khai còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển thực tế của giáo dục trong nước và xu hướng hội nhập quốc tế, nhất là đối với tự chủ đại học.

Sách giáo khoa giáo dục phổ thông còn một số bất cập

Bên cạnh đó, việc thực hiện Chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông còn một số bất cập; quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục ở một số địa phương chưa phù hợp, còn tình trạng thiếu trường, thiếu lớp ở một số khu đô thị, khu công nghiệp, khu chế xuất, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; nhiều khu đô thị, khu công nghiệp không dành quỹ đất để đầu tư xây dựng trường, lớp dẫn đến tình trạng quá tải của các trường.

 Ngoài ra, điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị dạy học chưa đáp ứng yêu cầu. Cụ thể, tại một số địa phương vẫn còn phòng học nhờ, phòng học tạm, thiếu các phòng chức năng, thiết bị dạy học tối thiểu, vấn đề nhà vệ sinh trong các trường học vẫn còn bất cập. Vẫn còn tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ, bất cập giữa các cấp học giữa các địa bàn; chính sách, chế độ đãi ngộ còn bất cập, chưa hấp dẫn, khó thu hút, giữ chân đội ngũ giáo viên, nhất là nhân lực chất lượng cao ở các thành phố lớn hoặc các địa bàn khó khăn…

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, cơ quan, địa phương tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung kịp thời thể chế, cơ chế, chính sách, hoàn thiện hành lang pháp lý thuận lợi để thực hiện đổi mới giáo dục, đào tạo; tiếp tục đổi mới thi, công nhận tốt nghiệp THPT, đảm bảo nghiêm túc, gọn nhẹ, giảm áp lực nhưng phải nâng cao chất lượng; khẩn trương hoàn thành việc biên soạn sách giáo khoa điện tử, sách giáo tiếng dân tộc thiểu số, thử nghiệm và sử dụng sách chữ nổi cho người khiếm thị; xây dựng, sửa đổi, bổ sung các chính sách, chế độ đãi ngộ đối với đội ngũ giáo viên phù hợp; có giải pháp tài chính hỗ trợ giáo viên vùng sâu, vùng xa, giáo viên mầm non; nâng cấp, bổ sung điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị dạy học bảo đảm hiệu quả, phù hợp yêu cầu tình hình thực tiễn.

Khắc phục tình trạng bạo lực học đường

Thủ tướng gợi mở một số vấn đề cần triển khai thực hiện trong năm học mới là: Kiên quyết không để ma túy xâm nhập học đường, khắc phục tình trạng bạo lực học đường; chương trình, sách giáo khoa cần tiếp tục đổi mới nhưng cũng cần chuẩn mực và ổn định phát triển; chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục đại học, cao đẳng, giáo dục thường xuyên; rà soát việc dạy học môn Giáo dục công dân trong trường phổ thông; có giải pháp khắc phục thiếu giáo viên, thiếu trường học ở các vùng sâu, xa, biên giới hải đảo.

Trước thềm năm học mới 2023-2024, Thủ tướng biểu dương và đánh giá cao những thành tựu của năm học vừa qua và bày tỏ mong muốn, các thầy, cô giáo, những người làm giáo dục khắc phục mọi khó khăn, kiên trì mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng được sự mong đợi của Đảng, Nhà nước và nhân dân, đóng góp xứng đáng vào sự phát triển hùng cường, thịnh vượng của đất nước.

Địa bàn vùng sâu, vùng xa khó tuyển dụng giáo viên

Nêu những kết quả đạt được và những bất cập, khó khăn của địa phương mình, ông Đỗ Đức Duy, Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái đề nghị Chính phủ tiếp tục quan tâm, giao bổ sung biên chế giáo viên cho tỉnh Yên Bái bảo đảm đủ định mức theo quy định; nghiên cứu, sửa đổi Nghị định số 116/2016/NĐ-CP ngày 18-7-2026 của Chính phủ về chính sách hỗ trợ học sinh và trường phổ thông ở xã, thôn đặc biệt khó khăn để bảo đảm phù hợp với tình hình thực tế tại các địa phương. Đồng thời, nghiên cứu điều chỉnh giảm tuổi nghỉ hưu của giáo viên mầm non, tiểu học; quan tâm đến chế độ lương và phụ cấp để giúp giáo viên yên tâm, gắn bó với nghề...

Bà Y Ngọc, Phó chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum cho biết: Do địa bàn rộng, dân cư phân tán, đặc biệt là ở 4 huyện biên giới nên mạng lưới trường lớp nhỏ lẻ, nhiều lớp ghép… Hạ tầng công nghệ thông tin còn khó khăn và chưa đồng bộ; có nhiều "điểm lõm" về sóng viễn thông, internet hoặc chất lượng đường truyền không đảm bảo. Tỉnh Kon Tum còn thiếu 836 giáo viên, đời sống vật chất và tinh thần đối với hầu hết các nhà giáo đang công tác tại các xã ở vùng sâu, vùng xa còn gặp khó khăn. Một số chính sách ưu tiên hỗ trợ cho học sinh vùng dân tộc thiểu số như miễn giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập, bán trú…còn thiếu tính bền vững.

Bà Y Ngọc đề xuất Chính phủ và các Bộ, ngành quan tâm mở rộng đối tượng thụ hưởng chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cho các cơ sở giáo dục mầm non vùng khó khăn; rà soát, ban hành cơ chế chính sách đặc thù đối với đội ngũ giáo viên công tác tại vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số; ban hành mới các chính sách đối với trường nội trú, bán trú, trường có đông học sinh dân tộc thiểu số vùng khó khăn, như: hỗ trợ chế độ ăn trưa, chi phí học tập, đào tạo nghề…

Ông Triệu Văn Cường, Thứ trưởng Bộ Nội vụ, cho biết: Biên chế của ngành giáo dục năm 2021 là 1.375.715 người, trong đó khối Trung ương là 50.699 biên chế, ở địa phương là 1.328.016 biên chế. Khối mầm non và THPT là 1.131.001 người. Biên chế giao bổ sung trong năm học 2022 - 2023 là 27.850 người. Hiện nay, ở nhiều nơi đang diễn ra tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ tại một số địa phương và thiếu cân đối cơ cấu giáo viên giữa các môn học cùng một cấp học ở các vùng miền có điều kiện kinh tế - xã hội khác nhau. Nguyên nhân là do các quy định hiện hành về số học sinh/lớp học không phân biệt vùng miền. Nhiều địa phương không bố trí đủ học sinh, đặc biệt vùng sâu vùng xa.

Đề xuất trường học được nâng tầng

Theo đề xuất của bà Vũ Thu Hà, Phó chủ tịch UBND TP Hà Nội: Hiện nay, Thủ đô đang có tình trạng tăng dân số cơ học cao. Mỗi năm, dân số tăng từ 50.000 đến 60.000 học sinh, tương đương cần xây mới 30 đến 40 trường học. Tuy nhiên, một số quận nội thành hiện không còn quỹ đất. Để đáp ứng chuẩn xây dựng trường học, đề nghị các cấp xem xét cho phép thành phố sử dụng chỉ tiêu diện tích sử dụng trên đầu học sinh thay thế cho chỉ tiêu diện tích đất trên học sinh. Chính phủ cho phép Hà Nội được nâng tầng với các khối nhà xây dựng. Đồng thời, cho phép Hà Nội xây tầng hầm cho nhà trường ở quận nội thành để khai thác quỹ đất hiệu quả.

Khó khăn do mật độ dân số cao dẫn đến thiếu lớp học cũng là vấn đề được ông Dương Anh Đức, Phó chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh nêu ra. Theo đó, ông Dương Anh Đức đề xuất xem xét thay đổi quy chuẩn xây dựng lớp học theo vùng miền, trong đó có việc tính diện tích xây dựng trường học thay vì diện tích đất.

TRẦN HOÀI - MINH NHÃ